Page 224 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Y aşar Kemal
YAŞAR KEMAL

(1923-2015)

Hayatı ve Eserleri

Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli'dir. Osmaniye'de doğmuştur. Kaza sonucu küçük yaşlarda bir gözünü
kaybetmiştir. Irgat kâtipliği, öğretmen vekilliği, hademelik, ırgatlık, ırgatbaşılığı, traktör sürücülüğü,
su bekçiliği yapmıştır. Bu işler sayesinde insanları gözlemleme fırsatı bulmuştur. Halk kültürü
bakımından zengin bir bölge olan Çukurova yöresinde yetişmiştir. 1946 sonrası hikâyeye yönelen ve
Cumhuriyet gazetesinde yazarken Yaşar Kemal imzasını kullanan ünlü romancı, İnce Memed romanıyla
Varlık dergisinin roman ödülünü kazanmıştır. Röportaj türünün de öncülerindendir.
İnce Memed I-IV, Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Karacaoğlan, Alageyik, Ölmez Otu, Ağrıdağı Efsanesi,
Binboğalar Efsanesi, Yusufçuk Yusuf, Yılanı Öldürseler, Deniz Küstü, Kuşlar da Gitti roman; Sarı Sıcak
hikâye; Bugünlere Bahar İndi şiir; Bu Diyar Baştan Başa röportaj türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• Çukurova’yı adım adım dolaşmış; mâni, ağıt, türkü, tekerleme, destan ve halk hikâyeleri
toplamıştır. Derlemelerini Ağıtlar adlı eserinde yayımlamıştır.
• 1960’lardan itibaren eserleri yabancı dillere çevrilmeye, adı ülke sınırları dışında tanınmaya
başlamıştır. İnce Memed adlı romanı yaklaşık 40 dile çevrilerek yayımlanmıştır. Diğer romanları da
çok sayıda yabancı dile çevrilmiş, yapıtlarının 140’ın üzerinde yurt dışı baskısı yapılmıştır. Roman
ve öyküleri, tiyatro ve sinemaya uyarlanmıştır.

• Zengin bir kelime hazinesine sahip olan Yaşar Kemal’in anlatımı kendine özgü, canlı, etkileyici ve
şiirseldir. Yerel sözcüklere, deyim ve atasözlerine çokça başvurmuş; yerelden hareketle evrensele
ulaşmayı başarmıştır.

• Yaşar Kemal, eserlerindeki kişilerin çevresini ve doğayı anlatırken sözcükleri bir ressam gibi ince
ince işlemiş; ahenkle yan yana getirmiştir. Romanlarında masalsı bir hava olmasına rağmen okuru
gerçeklikten koparmamıştır. Eserlerinde Türkçenin zenginliğini görmek mümkündür.

• Kendi kurduğu “roman dili”ni halkına miras bırakan, Türk edebiyatının çınarı Yaşar Kemal; Türk
dilinin ne denli büyük bir hazine olduğunun yurt içinde ve dışında geniş kitlelerce anlaşılmasını
sağlamıştır.

• Kendisine yurt içinde ve yurt dışında pek çok ödül verilmiştir. Strasbourg, Akdeniz, Frei, Bilkent,
Boğaziçi, Çukurova, Mimar Sinan Güzel Sanatlar ve Bilgi üniversitelerinden fahri doktora ünvanı
almıştır. İlk kez 1960’ta Fransız Combat gazetesi, daha sonra 1987’de İsveç Sanat Akademisi ve
Yazarlar Birliği tarafından Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilmiştir.
• Kendisini Homeros geleneğinden sayan Yaşar Kemal, İliada (İlyada) ve Odysseia’den (Odise) epik
tür ve anlatım biçimi konusunda etkilenmiştir. Tolstoy, Çehov, Dostoyevski, Stendhal (Sıtendal)
ve Steinbeck (Sıtaynbek) etkilendiği diğer yazarlardır. Tüm bunların yanı sıra dil açısından en
çok Karacaoğlan’dan etkilendiğini belirtmiş; eserlerinde halktan kopuk olmayan sade bir Türkçe
kullanmıştır.

222 Türkçeyi Etkili Kullananlar