Page 38 - Türkçeyi Etkili Kullananlar
P. 38
Etkinlik
2. Von Gabain’in Eski Türkçenin Grameri isimli eserinden eski Türkçe bazı cümle örnekleri aşağıda
verilmiştir. Verilen cümleleri günümüz Türkçesine çevirerek altı çizili kelimelerde ismin
hâllerinden hangisinin kullanıldığını tahmin ediniz.
Cümleler Kelimeler
Balıkka tegdi. balık: Şehir.
................................................................................. tegmek: Ulaşmak.
.................................................................................
Muntadan yanıp bar! munta: Bura.
................................................................................. yanmak: Dönmek.
................................................................................. barmak: Gitmek.
Buyrukı yime bilge ermiş. buyruk: Kumandan, vekil.
................................................................................. yime: Dahi, her ne kadar.
................................................................................. ermiş: İmiş.
Kün togsıkda Bökli kaganka tegi süleyü birmiş. kün togsık: Gün doğusu.
................................................................................. kagan: Kağan.
................................................................................. tegi: Kadar.
................................................................................. süleyü birmek: Savaşıvermek.
3. Von Gabain’in Eski Türkçenin Grameri isimli eserinden alınan şahıs ve işaret zamirleri aşağıda
verilmiştir. Bu zamirlerin günümüz Türkçesindeki karşılıklarını yazınız.
Eski Türkçe Günümüz Türkçesi
men, min
biz
sin
siz
ol, an
bo
şo
4. Sözün etkili ve güzel bir biçimde sunulması amacıyla bir benzerlik ilişkisine dayanılarak gerçek
anlamı dışında kullanılmasına “metafor” denir. Aşağıdaki metafor örneklerini inceleyiniz.
“Sözlük bir hazinedir.”, “Hafıza bir bohçadır.”
Bir metafor kullanarak gramer (dil bilgisi) kuralları ile dil ilişkisini betimleyen bir cümle
yazınız ve belirlediğiniz metaforun gerekçelerini sözlü olarak açıklayınız.
Gramer (dil bilgisi) ............................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
36 Türk Dili ve Edebiyatı
