Page 39 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

5. Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinden hareketle bulmacayı çözünüz.

İslam öncesi Türk Orta Asyasının yazı kültürü, ülkenin tarihi gibi çok karışık ve
karakteristiktir. Eski Türkçe metinler Runik, Estrangelo, Mani, Soğd, Uygur, Tibet ve Brahmi
yazılarıyla yazılmıştır. En fazla 600 yıl içinde tek bir dil ve tek bir halk için böyle bir çeşitlilik
anormaldir ve bunun nedeni tespit edilmelidir. Estrangelo yazısı sadece Hıristiyanlar
tarafından ve Türkçe için, muhtemelen özellikle Suriyeliler ve Soğdlar tarafından
kullanılmıştır. Mani yazısı Manilerle sınırlıdır. Runik yazı biraz daha geniş bir yayılma
alanına sahiptir. Runik yazılar Uygurlardan farklı bir diğer Türk halkı tarafından ve özellikle
Maniler tarafından kullanılmıştır. Bununla birlikte biri Uygurca ve bir diğeri Soğd dilinde
olan iki Budist kitap rulosunun arkasında bu yazı ile yazıcı kayıtları vardır. Soğd yazısı,
yaprakların ve ilkel-tutarsız ortografinin gösterdiğine göre nispeten daha erken zamanda
ve muhtemelen sadece Budistler tarafından kullanılmıştır ve Uygur yazısı tarafından
kullanım alanı sınırlandırılmıştır. Sonuncu, daha erken ve de daha geç zamanda Turfan’da,
Hami’de ve Kansu’da günlük amaçlar için ve bütün dinler için kullanılmıştır. Bu göz önüne
alındığında, Brahmi harfleriyle yazılan Eski Türkçe metinler dışındaki varlığı şaşırtıcıdır.
(Eski Türkçe Brahmi Metinlerinin Yazıcıları)

1 2 Soldan Sağa
4. Budizm inancına mensup olanların
kullandığı yazı.
3
5. Soğd yazısının kullanım alanını sınırlayan
4 5 yazı.

6. Eski Türkçe metinler dışında kullanımı
şaşırtıcı olan yazı.
6
7. Mani dinine mensup olanların kullandığı
yazı.

7 Yukarıdan Aşağıya
1. Yazı sistemleri arasındaki geçişle ilgili
çalışmalar yapan bilim dalı.
2. Hristiyanların Türkçe için kullandığı yazı.

3. Mani dinine mensup Türkler tarafından
kullanılan yazı.

Karekodlar

Daha Fazla Bilgi (e-içerik) Etkinlik Dokümanları (.pdf) EBA İçerikler

www.ornek.edu.tr www.eba.gov.tr/materyal... www.eba.gov.tr

Türk Dili ve Edebiyatı 37