Page 34 - Türkçeyi Etkili Kullananlar
P. 34
Etkinlik
c) Gazeldeki deyimler ve deyimlerin anlamları aşağıda karışık olarak verilmiştir. Deyimleri
ve deyimlerin anlamlarını boş bırakılan alana yazınız.
• Köz tutmak
• Ölmek .............................................................................
• Körmezke salmak .............................................................................
• Can birmek .............................................................................
• Görmemiş gibi yapmak, farkında .............................................................................
değilmişçesine davranmak .............................................................................
• Ummak, beklemek
2. Aşağıda Ali Şîr Nevâî’ye ait iki eserden alıntılar verilmiştir. Bu alıntılardan birini seçip şairin
ilgili ifade ile ne anlatmak istediğini kısaca açıklayınız.
Kim ki bir köngli bozugnıng hâtırın şâd eylegey Gönlü kederli birini neşelendiren
Ança bar kim Ka’be vîrân bolsa âbâd eylegey yıkılan Kabe’yi yeniden yapmış gibi olur.
(Bedâyiü’l-Vasat)
Bî-fâyide sözni köp aytma, fâyidelig sözni köp Faydasız sözü çok söyleme, faydalı sözü
işitürdin kaytma. çok dinlemekten geri durma.
(Mahbûbü’l-Kulûb)
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
3. Ali Şîr Nevâî’nin Leylâ vü Mecnûn isimli eserinden alıntılanan aşağıdaki beyitleri okuyunuz.
Çün Fârsî irdi nükte şevki Nükte şevki Farsça olduğu için
Azrak idi anda Türk zevki Türk zevki onda daha azdı
Ol til bile nazm boldı melfûz (Şiir) o dil ile söylenir oldu
Kim Fârsî anglar oldı mahzûz Ki herkes Farsçadan zevk alır oldu
Men Türkçe başlaban rivâyet Ben Türkçe anlatmaya başlayıp
Kıldım bu fesâneni hikâyet Bu efsaneyi hikâye ettim
Kim şöhreti çün cihânga tolgay Ki şöhreti bütün dünyayı doldursun
Türk ilige dagı behre bolgay Türk iline faydalı olsun
Niçün ki bu kün cihânda etrâk Çünkü bugün dünyada güzel huylu ve
Köptür hoş-tâb’ u sâfî-idrâk temiz anlayışlı Türkler çoktur
(Leylâ vü Mecnûn)
32 Türk Dili ve Edebiyatı
