Page 11 - Sosyal Bilimlerde Araştırma Rehberi

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA REHBERİ

Örneğin, “Çocuklar ve Göç” şeklinde çok genel bir konu, aşağıda gösterilen şekilde adım adım sınırlandırılabilir:
• Çocuklar ve Göç

• Çocukların göç sonrası eğitime uyum süreci
• Ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören çocukların göç sonrası eğitime uyum süreci

• Ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören çocukların göç sonrası eğitime uyum sürecinde karşılaştıkları sorunlar

• Ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören çocukların göç sonrası eğitime uyum sürecinde karşılaştıkları sosyal sorunlar
Bu durumda araştırma problemini “Ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören çocukların göç sonrası eğitime uyum sürecinde
karşılaştıkları sosyal sorunlar nelerdir?” şeklinde oluşturabiliriz.

Araştırma problemini belirledikten sonra aşağıda yer alan stratejiler konunun derinleşmesine yardımcı olabilir:

• Sınıf veya grup tartışmasında tahta/kâğıt üzerinde bir şema oluşturarak konu ile ilgili tüm soruların sorulması ve mümkün
olduğunca çok fikir yazılması,

2
• Önemli ve anahtar konuların neler olduğunun belirlenmesi,
• Her fikir veya anahtar konu için “kişisel, yerel, ulusal ve küresel bakış açıları”nın neler olduğunun belirlenmesi.
2.3. Literatürü Gözden Geçirmek

Literatür taraması, belirli bir konuda önceden yapılmış çalışmalarda elde edilmiş bilgilerin incelenmesi, önemli noktalarının gözden
geçirilmesi ve özetlenmesidir. Araştırma problemi belirlenmeden önce araştırmacı ön literatür taraması yapar. Araştırma problemini
oluşturduktan sonra ilgili literatürü detaylı bir şekilde inceler, problemini gözden geçirir ve ilgili literatürle ilişkilendirir.

Literatür taraması ile;

• Araştırma konusuyla ilgili önceden yapılmış çalışmalar incelenir,
• Konuyla ilgili geniş çaplı bilgi elde edilir,
• Araştırmacının araştırma problemi hakkındaki düşünceleri netleşir, (Aynı konuda önceden yapılmış araştırmalarda eksik
kalmış ya da geliştirilmeye açık noktalar varsa araştırma bu noktalara yönlendirilebilir.)
• Araştırma için gerekli olan zemin oluşturulur,
Literatür taraması nasıl yapılır?

Bilgi birikimi taraması araştırılan konuyla ilgili daha önce elde edilen bilgileri okuyup eleştirel olarak değerlendirmeyi, bu alandaki
bir konuyu araştırmak için gerekli olan veri, malzeme ve bilgileri bulmayı ve değerlendirmeyi, bilgileri yapılandırarak etkin bir şekilde
kullanmayı içerir.

Aşağıda bu süreçler açıklanmıştır:

1. Bilgi ihtiyacını tanımlayınız ve ifade ediniz.
• Disipline özgü terminoloji, yöntemler ve bağlamları kullanarak araştırma sorularının kapsamına uygun bilgi ihtiyacınızı be-
lirleyiniz.
• Konu hakkında bilgi aramaya hazırlanırken konuyla ilgili temel kavramları, terimleri, teorileri, vb. tanımlayınız.

• İlk araştırmadan sonra araştırma sorularını netleştirmek ve iyileştirmek için yeniden değerlendiriniz.
2. Bilgiyi ve kaynaklarını eleştirel olarak değerlendiriniz.

• Bilginin ve kaynağının güvenilirliğini, geçerliliğini, doğruluğunu, güncelliğini, bakış açısını veya önyargısını tespit etmek için
çeşitli kaynaklardan gelen bilgileri aşağıdaki kriterleri dikkate alarak değerlendiriniz ve uygun bilgiyi seçiniz.

2 Anahtar konular, tartışılması gereken gerçekten önemli sorunlardır. Bir sorunun önemini etkilemeye yardımcı olan şeylerden bazıları
şunlardır: Sonuç, zorunluluk (aciliyet), ciddiyet, bakış açıları vb.

11