Page 15 - Sosyal Bilimlerde Araştırma Rehberi

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA REHBERİ

Verilerin analizi
Veri analizi sürecinin temel amacı ham veriden anlam çıkarmaktır. Toplanan verilerden anlamlı sonuçlara ulaşabilmek için bu verilerin
uygun yöntemler kullanılarak analiz edilmesi ve ulaşılan bulguların yorumlanması gerekir. Verilerin analizi için çeşitli tekniklere ihtiyaç
vardır. Bu teknikler veri toplamada kullanılan yöntemlere göre değişmekle birlikte genel olarak sayısal verilerin betimlenmesinde
frekans dağılımı, grafikler, aritmetik ortalama ve standart sapma sıklıkla kullanılan istatistiklerdir. Örneklemden elde edilen verilerin
evrene genellenmesi sürecinde, t-testi, varyans analizi, kovaryans analizi, korelasyon gibi testler sıklıkla kullanılan istatistiksel
tekniklerdir. Nitel verilerin toplandığı araştırmalarda ise içerik analizi, betimsel analiz gibi nitel çözümleme yöntemlerinden yararlanılır.
Analiz edilen verilerin, araştırma bulgusu olarak uygun bir şekilde sunulması önemlidir. Bulguların sunumunda tablo, grafik, şekil veya
görsellerden yararlanılır. Böylece araştırmada elde edilen değişkenler arasındaki ilişkinin daha net bir şekilde anlaşılması sağlanır.

Veri analizi örneği:

Bu çalışmada elde edilen veriler, Yıldırım ve Şimşek’in Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (2005) kitabından
faydalanılarak çözümlenmiş ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle Görüşme Formları ana çizgileri ortaya
çıkarılacak şekilde kodlanmıştır. Veriler, sistematik ve açık bir biçimde betimlenmiştir. Verilerin hangi temalar altında
düzenleneceği ve sunulacağı belirlendikten sonra bu veriler arasında ilişkiler ortaya çıkarılmış, anlamlı bir biçimde bir
araya getirilmişlerdir. Veriler tanımlanmış ve yorumlanmışlardır. Neden sonuç ilişkileri irdelendikten sonra sonuçlara
ulaşılmıştır (Karakuş, 2006, s. 44).

2.5.3. Raporlama/Araştırma bulgularının sunulması

Bu aşamada elde edilen bilgilerin paylaşılması amacıyla “Araştırma Raporu” hazırlanır. Araştırma raporunun standart ve ortak kabul
görmüş bir yapısı vardır.
• Araştırma raporu beyaz bir A4 (21 cm x 29.7 cm) kağıdına yazılmalıdır.

• İlgili kurumun standartlarına göre okunması kolay bir yazı karakteri (tercihen Times New Roman, Arial, Helvetica veya Bookman),
metnin harf boyutunda da 12 punto kullanılır.
• Araştırma raporunun sözlü olarak sunulması gerekebilir. Power Point gibi programlar bu tür sunumların hazırlanması ve
sunulması için idealdir.

Rapor yazımında uyulması gereken temel ilkeler
Bir araştırma raporunun yazımında dikkat edilmesi gereken temel ilkeler şunlardır:

Tutarlılık: Aynı kavramı yansıtmak için raporun her yerinde aynı terim kullanılmalıdır. Örneğin aynı kavram için bir yerde
“sosyoloji”, başka yerde “toplum bilim” kavramlarının kullanılması okuyucuyu yanıltabilir.

Bağlantı: Araştırma, okuyucuya bir bütün oluşturacak şekilde sunulmalıdır. Cümle, paragraf ve bölümler arasında bağlantı
olması ve konu dışına çıkılmaması son derece önemlidir.
Yazım Dili ve Kullanılan Üslup: Araştırma bulguları sade, açık, akıcı ve dolaysız olarak ifade edilmelidir. İfadelerde alana
uygun terminoloji kullanılmalıdır.
Yazım kurallarına Uyma: İmlada doğruluk, noktalama, büyük harflerin yerleri vb. kurallara uyma her yazıda, özellikle bir
araştırma raporunda bulunması gereken niteliklerdir. Bu amaçla Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu (son baskı) rehber olarak
muhakkak elde bulundurulmalıdır.

Alıntı ve Atıfların Gösterimi: Raporda yararlanılan tüm kaynaklar eksiksiz olarak kaynakça bölümünde yer almalıdır.
Araştırma raporlarında kullanılan, diğer kişilere ait görüş, fikir, düşünce vb. kaynakların açık bir şekilde belirtilmesi, etik açıdan
gereklidir. Raporda ikincil verilere atıfta bulunulması gerektiğinde kullanılabilecek çeşitli sistemler bulunmaktadır. Son yıllarda
alıntı yapılan kaynağın kullanıldığı yerde parantez içinde gösterimi yöntemi uluslararası akademik çevrelerde daha çok tercih
edilmekte ve çoğunlukla APA (Amerikan Psikoloji Birliği) sistemi kullanılmaktadır.

5 Araştırma raporunun yapısı ve içeriğine ilişkin daha fazla bilgi için aşağıdaki linkten faydalanabilirsiniz:
https://www.researchgate.net/publication/312095761_Arastirma_Raporu_Yazma_Kilavuzu

15