Page 121 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

5.2. TÜRKİYE İDMAN CEMİYETLERİ İTTİFAKI DÖNEMİ’NDE 5.3. TÜRK SPOR KURUMU DÖNEMİ’NDE

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR

Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ), 3 Ağustos 1909 tarihli Cemiyet Kanunu çerçevesinde
aynı yasaya bağlı spor kulüplerinin bir araya gelmesi ile 22 Mayıs 1922 tarihinde kurulmuştur. İttifakın Türk Spor Kurumu (TSK), 1936 yılında TİCİ’nin sekizinci ve son kongresinde TİCİ adı değiştirilerek
başkanlığına Ali Sami Yen, ikinci başkanlığa Burhan Felek seçilmiştir. Selim Sırrı Tarcan ise TİCİ’de başda- yeni bir anlayışla TSK adıyla yeniden kurulmuştur. Bu anlayışın temelini o yıllarda devlet politikası olarak
nışman olarak görev almıştır (Görsel 5.3). uygulanan devletçilik anlayışının sporda da uygulanmak istenmesi oluşturmuştur.
Tüm ülkede spor örgütlenmesi için büyük bir çaba içerisine giren TİCİ, kuruluş amaçları doğrul- TSK, o dönemin koşullarında şu üç işlevi yapmak için örgütlenmiştir:
tusunda uzun yıllar özveri içinde çalışmıştır. TİCİ amaçlarını şu şekilde sıralamıştır: • Beden eğitimi ve spor yaptırmak, sporun kitlelere yayılmasını sağlamak
• Türkiye’de beden eğitimi ve sporun gelişmesini sağlamak • Türk sporunu bir partiye tek merkezden bağlamak, parti potansiyelinden yararlanmak, sporu örgüt-
• Türk sporunu yurt içinde ve yurt dışında en iyi şekilde temsil etmek sel olarak yaygınlaştırmak
• Gençlere spor sahaları temin etmek ve onları kötü alışkanlıklardan korumak • Türk genci ve yurttaşını çevik, yürekli ve sporun her alanında üstün gelecek şekilde yetişmesi için
• Spor müsabakaları düzenleyerek gençlerin başka yerler görmelerini sağlamak sporun bir eğitim aracı olarak kullanılmasını sağlamak
• Beden eğitimi ve spor faaliyetlerinin sporcular tarafından bir menfaat ve para kazanma vasıtası ola- TSK’nin yapısı, TİCİ’ye benzer şekilde merkez ve taşra organlarından oluşturulmuştu. Merkezde
rak kullanılmasına karşı mücadele etmek büyük kongre, genel merkez ve federasyonlar; taşrada spor çevreleri, lig heyetleri, spor kulüpleri ve spor
yuvaları yer almaktaydı. TSK Dönemi’nde kış sporları, atıcılık, yelken, havacılık gibi ülke savunmasına
yarayacak sporlar ile geleneksel sporlara önem verilmişti.
Türk Spor Kurumu, kuruluş safhasında seçimle işbaşına gelen organlarıyla ve gelirlerini harcama
yetkisine sahipliği itibarıyla özerk bir teşkilattı. Bu yapılaşma anlayışı, TİCİ’ninkinden çok farklı değildi.
Ancak TSK’nin genel kurulunda hükûmet üyeleri ve askerî üyeler yer alıyordu. TSK’nin bütçe programları-
nı devrin tek ve yönetici partisi olan CHP’nin Genel Başkanlık Kurulu ve parti genel sekreterliği onaylıyor-
du. Bu hâliyle TSK yarı resmî bir yapıya dönüşmüştü. Ayrıca önemli görülen meselelerde partiden talimat
alınırdı. Kısacası bu dönemde spor teşkilatı, “parti-devlet” idaresindeydi. TSK’nin bu yapısından dolayı
partililerin şahsi hırs ve amaçları spora karışmış, spordaki bazı olumsuz hadiseler de partiye sıçramıştı.
Bu durum, sosyal ve siyasal çevrelerde gruplaşmalara yol açmış, hizmetin sunulmasında fırsat eşitliği il-
kesi ihlal edilmişti. Bu yüzden hükûmet bu yükü doğrudan taşımayı göze alamamış, sorumluluğu devlet
paralelinde, resmî olarak nitelendirilebilecek bir parti yan kuruluşu olan halkevlerine bırakmak istemişti.
Böylelikle spor faaliyetlerini eğitim ve sağlık işleri gibi devlet tarafından yöneten Almanya, İtalya ve Rus-
ya gibi devletler örnek alınarak yeni bir yapılanma düşünülmüştü.
Varlığını iki yıl sürdüren TSK, tüm olumsuzluklara rağmen bir geçiş dönemi olmuş ve yerini ta-
mamıyla bir kamu kuruluşu olan ve 3530 sayılı Yasa’yla kurulan Beden Terbiyesi Umum Direktörlüğüne
bırakmıştır.

Görsel 5.3:TİCİ amblemi
1. ETKİNLİK
TİCİ’nin amaçlarının ilk uygulama alanı, cumhuriyetin kuruluşundan hemen sonra gerçekleşen TÜRK SPORUNU ARAŞTIRIYORUM
ve ilk büyük organizasyon olan 1924 Paris Olimpiyat Oyunları olmuştur. Bu organizasyona hazırlık için
yurt dışından yabancı antrenörler getirtilerek sporcular yetiştirilmiş, önemli bir bütçe ayrılarak Türki- TİCİ ve Türk Spor Kurumu arasındaki farkları, her iki kurumun da olumlu ve olumsuz yönlerini
ye’nin modern yüzünün Batı’ya açılması hedeflenmiştir. Bu düşünce doğrultusunda millî propaganda- araştırınız. Edindiğiniz bilgileri, aşağıda boş bırakılan yere yazınız.
nın gerçekleşmesinde ve Türk kimliğinin tanıtılmasında TİCİ önemli görevler almıştır.
Türk sporunu yurt içinde ve yurt dışında temsil etme görevi üstlenen TİCİ, amaçlarını geliştirmek ................................................................................................................................................................................................................
için merkez teşkilatı ve taşra teşkilatı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Merkez teşkilatında genel kongre, ge- ................................................................................................................................................................................................................
nel merkez ve federasyonlar; taşra teşkilatında ise bölge kongresi, bölge merkez kurulu, kulüpler, bölge ................................................................................................................................................................................................................
beden eğitimi ve spor heyetleri görev almıştır. ...............................................................................................................................................................................................................
TİCİ’nin 5 Eylül 1924’te toplanan kongresinde atletizm, futbol, güreş ve bisiklet federasyonları
temsil edilmiş ve kongre neticesinde de hokey, boks, denizcilik, gülle, eskrim ve tenis federasyonlarının ................................................................................................................................................................................................................
kurulmasına karar verilmiştir. Ayrıca bu kongre nedeniyle Ankara’da ilk kez ülkenin değişik yerlerinden ................................................................................................................................................................................................................
gelen sporcuları bir araya getiren Türkiye Birincilikleri düzenlenmiştir. ................................................................................................................................................................................................................
TİCİ, özelleşmenin getirdiği bazı sorunlar ve diğer nedenlerle 1936 yılında yaptığı sekizinci ve ................................................................................................................................................................................................................
son genel kongresinde ismini Türk Spor Kurumu (TSK) olarak değiştirmiş ve çoğunluğun kararıyla Cum- ................................................................................................................................................................................................................
huriyet Halk Partisine (CHP) bağlanmıştır.

118 CUMHURİYET DÖNEMİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR CUMHURİYET DÖNEMİNDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 119