Page 17 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

Hindistan’da Hinduizm ve Budizm inanışlarının etkisiyle insanlar, bedensel faaliyetlerden uzak 1.2. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR KAVRAMI
durarak sadece ruh ile ilgilenmişlerdir. Antik Çin Hanedanlığı’nın ilk imparatoru döneminde gençlere
okçuluk ve savaş arabası kullanma eğitimi veren okulların bulunduğu, Antik Pers İmparatorluğu’nda Beden eğitimi ve spor, birbirlerinden farklı gibi düşünülse de iç içe girmiş iki ayrı kavramdır. Bu
ise binicilik, avcılık, ok ve yay kullanma eğitimlerinin yanında hayatta kalma becerileri ve beden eğitimi iki alan bireylerin fiziksel, ruhsal ve zihinsel gelişimini sağlayan ve bu yönleri arasında koordinasyon ka-
derslerinin verildiği okulların varlığı bilinmektedir. Yine Antik Çağ’da Mezopotamya’nın kuzeyinde kuru- biliyetini geliştiren bilim dalları olarak kabul edilir.
lan Asur ve Babil medeniyetlerinde eğitim ve eğlence amacıyla halkın boks, güreş ve okçuluk gibi spor- Beden eğitimi ve spor; insanın beden sağlığının korunmasını, karakter gelişiminin tamamlan-
ları yaptığı, soyluların ise aslan avcılığı ile uğraştığı bilinmektedir. İlk Çağ Anadolu uygarlıklarından olan masını, moral ve verimliliğinin artmasını sağlayan tüm faaliyetleri kapsar. Ayrıca millî ve manevi yönden
Hattiler’de de halk arasında ve yöneticilerde yaygın biçimde görülen sportif etkinlikler, savaş sırasında sağlam bir kişilik yapısı oluşturarak bireylerin ortak duygu ve davranışlar içerisinde hareket etmelerini
kullanılan mızrak, ok ve yay gibi aletleri kullanabilme becerilerini geliştirmek amacıyla yapılmıştır. sağlar. Bu özelliklerinden dolayı beden eğitimi ve spor, en etkili eğitim ve sağlık faaliyetleridir.
Hitit, Frig, Lidya ve Antik Anadolu-Helen toplumlarında vücutla birlikte ruhu da güzelleştirdiğine
inanılan sporun birçok dalına yer verilmiştir. Koşma, atlama, pankreas güreşi, yüzme, atlı araba yarışları,
disk ve mızrak atma gibi spor dalları; şehirler arasında kutsal barışı sağlama, yerel kahramanların arkasın- Beden Eğitimi
dan yapılan cenaze törenlerinde ölenin ruhunu hoşnut etme, tanrıların onuruna düzenlenen festival ve
törenlerde tanrılara yakınlık kurma gibi amaçlarla mücadele esasına dayalı, yarışma ve oyun formundaki Milli eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kişinin beden, zihin ve sosyal gelişimini sağlayan
fiziksel etkinlikler içerisinde yer almıştır. Bu etkinlikler, kutsal alanların ya da tapınakların yakınlarında oyun, jimnastik ve fiziksel aktivitelerin tümüne beden eğitimi denir.
oluşturulmuş spor alanlarında düzenlenmiştir. Beden eğitiminin pedagojik bir disiplin, bir bilim ve sanat dalı olarak insanın davranış ve alışkan-
Bugün olduğu gibi Antik Çağ’da da toplumun devamlılığını sağlayacak, ihtiyaç duyulması hâ- lıklarını etkilediği düşünülmektedir. Kişinin ruhsal, fiziksel ve zihinsel gelişimine olumlu katkısı bilimsel
linde savaşacak iyi askerlerin yetiştirilmesi ve gençlerin eğitilmesi büyük önem taşımıştır. O çağlarda olarak kanıtlandığı için de eğitim kavramı içerisine dâhil olmuştur (Görsel 1.4). Millî eğitimin temel ilke-
erkek çocukların ve gençlerin fiziksel, ruhsal, zihinsel bir uyum içerisinde bedenen eğitilmeleri ve spor lerine uygun olarak kişinin beden, ruh ve fikir gelişimini sağlamada araç olarak kullanılır. Bünyesindeki
yarışmaları yapmaları için gymnasium, palaistra ve stadyum gibi spor alanları inşa edilmiştir (Görsel 1.3). bilimsel etkinlikleriyle kişinin bedenen sağlam, fikirce uyanık ve ruhen sağlıklı olmasını amaçlar.

Görsel 1.3: Palaistra

Türk toplumlarındaki eğitim anlayışı ve uygulamaları da tarihin en eski dönemlerinden bugüne
dünyadaki tüm medeniyetlerde olduğu gibi toplumun yaşayış biçiminin etkisiyle şekillenmiştir.
Eğitim faaliyetlerinin önemli bir bölümünü teşkil eden bedensel ve sportif eğitim faaliyetleri, Görsel 1.4: Beden eğitimi ve spor
düzenli ordunun ve orduda onluk sistemin de kurucusu olan Türk topluluklarında askerî eğitimin teme-
lini oluşturmuştur.
Beden eğitimi; oyun, jimnastik ve spor gibi eğitici etkinlikleri içeren genel bir kavram olup beden-
Türklerin beden eğitimi ve spora olan yaklaşımları; tarihsel süreç içerisinde yaşanan göçlerden, sel etkinliklerin içinde ve bedensel etkinlikler aracılığı ile eğitimin gerçekleştirilmesidir. Bilinçli uygulanan
din değişikliklerinden ve diğer önemli toplumsal olaylardan etkilenmiştir. Türk toplumundaki beden tüm beden eğitimi faaliyetleri, hangi yaş grubu olursa olsun kişiyi yaşam boyu sağlıklı ve mutlu kılar. Ayrı-
eğitimi ve spor süreci, bu olaylarla birlikte değerlendirilerek İslamiyet Öncesi Dönem, İslamiyet Dönemi, ca kişiliğin olumlu yönde gelişmesine ve ahlaki değerlerin benimsenmesine katkı sağlar.
Osmanlı Devleti Dönemi, Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Dönemi ve Türkiye Cumhuriyeti Dönemi olarak
ele alınmıştır.

14 BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 15