Page 100 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

LİDER VE LİDERLİK KAVRAMLARI, LİDER VE LİDERLİK KAVRAMLARI,
SPORDA ANTRENÖRLÜK MESLEĞİ ÜNİTE 8 ÜNİTE 8 SPORDA ANTRENÖRLÜK MESLEĞİ

DÜŞÜNELİM YAZALIM Spor liderliğinde ele alınması gereken bir diğer durum takım içerisinde ortaya çıkan liderliktir.
Bu türden bir liderlik genellikle “akran liderliği” olarak adlandırılır. Akran liderliği, grup içinde
Lider denilince okulunuzda aklınıza ilk gelen isim hangisidir? Yazınız. kendiliğinden ortaya çıkan liderler ve takım kaptanı gibi atanmış liderler olarak iki şekildedir.
Akran lideri sporcular hem grup içindeki diğer sporculardan etkilenerek hem de diğer sporcuları

Seçtiğiniz ismin hangi özellikleri onu lider yapmaktadır? etkileyerek liderlik becerilerini geliştirirler. Akran liderliğinin gelişimine tek başına spor eğitimi
değil aileler, antrenörler ve akranlardan elde edilen geri bildirimler de katkı sağlar. Spor yoluyla
liderlik gelişiminde esas olan dört bileşen; yönetim becerilerini geliştirme, güçlü iş ahlakı, in-
sanlarla iyi ilişki kurma ve zengin taktik bilgisidir.
Spor alanında aklınıza ilk gelen lider kimdir? (Oyuncu, antrenör ya da kulüp yöneticisi olabilir.)
2. Antrenörlük

Sporda eğitici kadro dendiğinde akla ilk “antrenör” gelir. Sporcuların istenen seviye-
ye erişmesi her düzeyde uygulama yapabilecek, bilgili, becerikli,
Seçtiğiniz ismin hangi özellikleri onu büyük bir spor lideri yapmaktadır? Antrenör: Sporcuların ferdî veya yetenekli ve iyi eğitilmiş antrenörlere sahip olmasıyla mümkün
olur. Antrenörler ilgili oldukları spor dalının özelliği dikkate alı-
takım olarak uluslararası kural ve
narak eğitilmeli ve yetiştirilmelidirler. Bilimin temel ilkeleriyle
tekniklere uygun eğitilmesini
yetişmiş bir antrenör, sporcularını da en iyi şekilde yetiştirir.
sağlayan; sporun esaslarını, teknik
“Spor lideri” ve “lider” in özellikleri arasında ne tür farklar vardır?
prensiplerini, kurallarını öğreten ve
Sporcuların fiziksel, zihinsel, duygusal (psikolojik) ve sosyal kapasi-
kişidir.
alanındaki gelişmeleri takip eden
telerini geliştirmek; kendine has güçlü özelliklerini ortaya çıkarmak
ve hedefler belirlemelerine yardım etmek amacıyla etkinliklerin
8.1. SPORDA LİDERLİK VE ANTRENÖRLÜK planlanması antrenörlük uygulamaları içinde yer alır.

1. Spor ve Liderlik
3. Spor Antrenörlüğünde Liderlik
Psikoloji alanı, liderlik özelliklerini askerî alanda, ticaret ve sana- Liderlik: “Ortak bir hedefe
yi alanlarında incelemiştir. Spor alanındaki liderlik kavramı daha ulaşmak amacıyla bir grup Liderlik, antrenörün en önemli özelliklerinden biridir. Ön-
sonra psikoloji bilimindeki yerini almıştır. Spor lideri denince akla insanı etkileme sürecidir.” celikle sporculara rehberlik etmek, onları yönlendirmek,
antrenör, kulüp yöneticisi, kulüp başkanı, kaptan ve akran lideri gel- birlikte belirledikleri hedeflere ulaşmak için onları güdüle-
mek, onların potansiyellerini ortaya çıkarmak, kendilerini
mektedir. Örneğin bir antrenör, sporcularıyla belirledikleri amaçlara
ulaştıkça gerçek lider olma yolunda ilerler. gerçekleştirmelerine ve yaptıkları işten zevk almalarına
destek olmak lider antrenörlerin özelliklerindendir. Ba-
Antrenör, lider olma yolunda ilerlerken yönetim tekniklerini de kul- şarılı antrenörler aynı zamanda bireysel başarının takım
lanır. Sporcusunun ya da takımının hedeflerini bilir, hedeflerine ula- başarısına da yardımcı olacağının bilincinde olan kişilerdir.
şabilmesi için kaynaklar sağlayarak yönlendirmelerde bulunur. Yapılan Antrenörlerin liderlik yönleri özellikle takım oluşturma ve
araştırmalar sonucu spor liderliği dört başlıkta ele alınmıştır.
takımı geliştirme süreçlerinde daha da belirginleşmek-
a) Kişi olarak liderlik: Kişilik özellikleri ve karizması ile tanımlanan lider. tedir. Antrenörlerin liderlik özelliklerini takım kaptanları
b) Süreç olarak liderlik: Antrenörlerin özelikle, sporcularını çalıştırdıkları süreçte sergiledik- ve akran liderleri ile olan çalışmalarda da gözlemlemek
ledikleri davranışlarla değerlendirilen lider. mümkündür (Görsel 8.2). Lider antrenörler, akran liderli-
c) Sonuç olarak liderlik: Sporcuları için şampiyonluk hedefi koyan ve hedefe ulaşmak için ğinin yalnızca takım kaptanlarının sorumluluğunda olma-
çalışmalar planlayan lider. dığını bilir ve tüm takım üyelerinin liderlik etmesine olanak
ç) Pozisyon olarak liderlik: Pozisyonu gereği hem sporcular hem de izleyiciler tarafından sağlar. Antrenörler her ne kadar takım kaptanlarının yol Görsel 8.2: Antrenör, lider ve iyi bir rehberdir.
takip edilen, bulundukları konum gereği önder kabul edilen lider. göstermesini ve önderlik etmesini istese de nasıl liderlik yapacaklarına dair beceri ve teknikleri
takım kaptanlarına ya öğretir ya da öğrenmeleri için yönlendirmede bulunurlar. Antrenör lider-
liği, bireysel performans sporcularının yaptıkları spordan keyif alma ve kendilerini yetkin görme
düzeylerini artırırken akran liderleri takımlarının isteklilik düzeylerini artırmaktadırlar.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 97 98 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ