Page 106 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

LİDER VE LİDERLİK KAVRAMLARI, LİDER VE LİDERLİK KAVRAMLARI,
SPORDA ANTRENÖRLÜK MESLEĞİ ÜNİTE 8 ÜNİTE 8 SPORDA ANTRENÖRLÜK MESLEĞİ

8.4. ANTRENÖRÜN NİTELİKLERİ Sporcuların fiziksel ve psikolojik niteliklerini geliştirme becerisi: Nitelikli antrenörler sporcula-
rının hem psikolojik hem de fiziksel özelliklerinin güçlü ve zayıf yönlerini tanırlar ve onlara özel
1. Antrenörün Nitelikleri
egzersiz programları planlarlar. Doğru güdüleme staratejileri kullanarak, yapıcı ve olumlu geri
Sporcu gelişimi ve başarısında olmazsa olmazlardan biri nitelikli antrenörlerle çalışmaktır. Araş- bildirim sağlayarak takımının ya da bireysel sporcusunun psikolojik performanslarını artırırlar.
tırma sonuçları ister takım ister bireysel sporların çalıştırıcısı olsun “nitelikli antrenör” kavramı- Organizasyon becerileri: Nitelikli antrenörler yıl içinde yapılacak müsabakalarla ilgili takvimle-
nın tek bir özellik ile açıklanamayacağını ifade etmektedir. Antrenör niteliklerini açıklayan beş re ulaşır, takvimleri sporcularına duyurur ve müsabakalara katılım ile ilgili planlama yaparlar.
ana başlık ve bu ana başlıkları açıklayan alt başlıklar aşağıdaki şekilde verilmiştir. Organizasyon niteliği yüksek atrenörler antrenman programlarını hazırlar, programın uygula-
masını planlar; yardımcı antrenörler, ebeveynler ve sporcular arasındaki ilişkiyi olumlu yönde
Teknik ve Taktik Eğitimi Bilgisi düzenlerler.
Branşına uygun teknik bilgiyi sergileme Liderlik özellikleri: Doğal lider olarak kabul edilen antrenörlerin iyimserlik, içsel güdülenme ve
Antrenmanlarda öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma
empati gibi liderlik özelliklerine sahip olmaları beklenir. Nitelikli antrenörlerin aynı zamanda li-
derlik özellikleri başlığında adı geçen özellikleri geliştirmeleri ve kullanmaları da gerekmektedir.
Yönetimsel Nitelikler 2. Sporcuların Grup İçi Davranışlarında Antrenörün Rolü
Klasik ve geleneksel tip liderlik davranışlarını sergileme
Modern liderlik tiplerinin davranışlarını sergileme Günümüzün değişen ve gelişen antrenman uygulamalarıyla ilgili olarak uzmanlar hem birey-
sel hem takım sporlarında antrenörlerin bir ekip ile iş birliği hâlinde çalışması gerektiğini söy-
lemektedirler. Antrenörlerin takım çalışmalarında ilgilenmesi gereken iki grup bulunmaktadır.
Sporcuların Niteliklerini Geliştirme Becerisi Bunlardan ilki sporcular; ikincisi ise genç sporcuların ebeveynleri, yardımcı antrenörleri ve des-

Sporcuların performanslarını artırmak için çalışmalar yapma tek personelidir. Dolayısıyla antrenörler her iki grubun da grup içi davranışlarını sağlıklı bir
Sporculara yapıcı ve olumlu iletişimle geri bildirim sağlama
şekilde yürütebilmek için gerekli antrenör niteliklerine sahip olmalıdır. Örneğin takım uyumunu
Organizasyon Becerisi sağlayabilmek için bir antrenör, sporculara yalnızca teknik olarak değil kişisel kaygılarını çözme-

Yıl içinde yapılacak müsabakalara katılımı planlama ye de destek olacak bir strateji izlemelidir. Bunu yapabilmek için pozitif davranışlarıyla sporcu-
Paydaşlar arasındaki ilişkileri düzenleme lar arasında arkadaşça bir atmosfer yaratmalı, sporcuların kişisel özelliklerini göz önüne almalı
Antrenman programlarını hazırlama ve programların
uygulanmasını sağlama ve yaşları ile ilgili gelişim özelliklerini bilmelidir.
Antrenörler yetişkin sporcularla daha otoriter ve sosyal olarak destekleyici çalışmalar
Liderlik Özelliklerini Geliştirme yaparken genç sporcularla daha paylaşımcı, teknik ve taktik olarak daha sık yönerge
Liderlik özelliklerine sahip olma ya da bu konuda vermeye dayalı çalışmalar yapmalıdırlar. Grup içi davranışların sağlıklı olabilmesi için
kendini geliştirme
sporcuların cinsiyet özelliklerine göre antrenman stili belirlemek gerekmektedir. Örneğin
Şekil 8.1: Antrenörlük nitelikleri kadın sporcular daha demokrat ve kararlara katılabilen antrenörlerle çalışmayı tercih
ederken erkek sporcular otoriter stildeki antrenörlerle daha rahat çalışmaktadırlar.
Şekil 8.1’de verilen nitelikler aşağıda ayrıntıları ile açıklanmıştır. Basketbol, futbol, voleybol gibi takım sporcularının grup etkileşimini güçlendirmek için
Teknik ve taktik eğitimi bilgisi: Antrenörlerin, uzmanı olduğu spor dalında antrenör yetiştiren otoriter; eskrim, yüzme ve tenis gibi branşların sporcuları için demokratik antrenör stili
kurumlardan eğitim almaları, aldığı eğitimlerle yetinmeyerek mesleği ile ilgili bilimsel yenilikle- tercih edilmelidir.
ri takip etmeleri gerekmektedir. Antrenör istediği kadar motorik, teknik, taktik konularda bilgili
olsun sporculara bunları öğretebilme yeteneği yoksa ve onlarla etkili iletişime sahip değilse
sporcularını güdülemede başarısız olacaktır. Antrenörlükte başarı çok bilgili olmakla değil bilgi-
yi öğretilebilme ve pratiğe dönüştürebilmekle ortaya çıkar.
Yönetimsel nitelikler: Antrenörlerin sporculara hangi beceri ve stratejileri öğreteceklerinin ka-
rarlarını alırken bu kararları uygularken, yarışmaları organize ederken ve oyuncuları disipline
ederken kullandıkları yöntemler bu başlık altında yer almaktadır. Antrenörlerden görevleri ile
ilgili rollerini yerine getirirken hem karizmatik, otokratik, demokratik ve liberal tipteki davranış-
ları hem de etkileşimci, dönüşümcü tipteki davranışları sergilemeleri beklenir. Bu beceriye sahip
olmak nitelikli antrenörlerin en önemli özelliklerindendir.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 103 104 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ