Page 52 - SPORCU SAĞLIĞI 11

4. ÜNİTE SPORCU SAĞLIĞI

50 Burkulmalar

Normal omuz Hasarlı ve yırtık bağ Omuz burkulmaları genellikle temas sporlarında (futbol, basketbol,
tekvando, ragbi, boks ve güreş ) ya da atma sporlarında (cirit, disk, çekiç ve
geleneksel atlı cirit) görülür. Bu bölgedeki burkulmalar genellikle omuz uç
noktasının üzerine düşme, gövdeden açılmış kol içi üzerine düşme ya da
dirsek üzerine düşmeden dolayı oluşur (Görsel 4.3).
Omuz burkulmalarını önlemek için ayrıca omuz bölgesi yarışma
öncesi iyi ısıtılmalı, bu bölgedeki kas grubunun kondisyonu ve kuvveti
yarışma için yeterli düzeye getirilmelidir. Bütün bunlara ek olarak
müsabakanın özelliğine göre koruma malzemelerinin kullanılması da
gerekir.
Görsel 4.3: Omuz burkulması
Baş parmak burkulması: Baş parmak eklemini sabitlemeyi sağlayan
bağların zorlanması ile oluşan yaralanmadır (Görsel 4.4). Bu türlü
yaralanmalar genellikle şiddetli zorlama, bir nesnenin parmağa çarpması
sonucu yaşanır. Baş parmak burkulmaları; basketbol, voleybol, beyzbol ve
kayak gibi sporlarda daha sık görülür.
Burkulmanın şiddeti yüksek ise başparmakta işlev kaybı gözlenir.
Burkulma sonrası tedavi ve rehabilitasyon doğru yapılmazsa eklem ve bağ
hasarları kalıcı olabilir. Uzun süreli kavramada güçlükler çekilir.

Görsel 4.4: Baş parmak burkulması El bileği burkulması: Hemen hemen her çeşit sportif aktivitede elin işlev
görmesi ve karmaşık bir anatomik yapıya sahip olması el ve el bileğinin
yaralanma ihtimalini arttırır (Görsel 4.5).
El bileği burkulması bir veya birkaç bağın aşırı derecede gerilmesiyle
oluşur. El bileği burkulmaları; temas sporlarında, el üzerine açık ve uzanmış
olarak düşme ihtimalinin fazla olduğu spor dallarında sık görülür. Ayrıca
ağırlık kaldırma, atma ve raket sporlarında deviasyona; atma ve raket
sporlarında rotasyonel stres el bileği burkulmalarına neden olur.
Görsel 4.5: El bileği burkulması

Ayak bileği burkulması: Ayak bileği karmaşık bir eklem yapısına sahiptir.
Ayağın ön kısmında toplam 26 kemik vardır. Ayak bileği bacağın iki uzun
Yırtık
kemiği olan tibia (kalın), fibula (ince) ve talus (aşık kemiği) ile oluşturduğu
eklemdir. Eklemin çevresinde kapsülden başka ayak bileği ekleminin
stabilizasyonunu sağlayan bağlar yer almaktır. Dış tarafta 3 bağ, iç tarafta ise
tek ve kuvvetli deltoid bağ vardır. Yürüme ve koşma gibi temel hareketlerin
yapılması ve vücut ağırlığını taşıma fonksiyonunu üstlendiği için sportif
Yırtık aktivitelerde yaralanma riski yüksektir.
Ayak bileği burkulması aşırı baskılar altında kalan kas ve bağların
çeşitli derecede zarara uğramasıyla oluşur (Görsel 4.6). Burkulmanın
şiddeti çok kuvvetli ise kırıklar da oluşabilir.
Ayak bileği burkulmaları, sportif aktivitelerin içinde görülen diğer
burkulmalara oranla daha sık görülür. Ayrıca ayak bileği burkulmalarının
Yırtık %90’nında dış bağlar zarar görür. Zayıf olan dış yan bağlar çok daha sık
yaralanır. İç yan bağ yaralanmaları daha seyrektir ama daha ciddidir. Bu
yaralanmalarda iyileşme süresi daha uzundur.
Ayak bileği burkulmalarında erken hareketlenme ve bileği
güçlendirme çok önemlidir. Ayak tabanındaki kinestetik derin duygunun
Görsel 4.6: Ayak bileği burkulmaları korunabilmesi açısından erken rehabilitasyon oldukça önemlidir.