Page 32 - Türk Dili ve Edebiyatı Araştırma Hazırlama Öğretmen Rehber Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ
32 ARAŞTIRMA HAZIRLAMA ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

Bu ikinci bölümdeki prensipleri inceleyen bilim dalına etik denir.

Bilim insanı doğruyu ararken başkalarına ve çevreye zarar vermemeye azami

özen göstermek zorundadır. Bir yaşam bilimci ya da sağlık bilimcinin sırf bilgi
edinmek adına canlı denekler üzerinde sorumsuzca deney yapma ya da bir
kimyacının çevreyi hiçe sayma hakkı yoktur. Benzer biçimde, anket çalışması
yapan bir sosyal bilimci insan onurunu kırıcı sorular soramaz, denekleri yanıt
vermeye zorlayamaz. Antropologlar üzerinde inceleme yaptığı kültür ve kişileri

aşağılayamaz, küçük göremez. Doğruya erişmek için her yol mubah değildir.
10
Bilimsel çalışmalarda güvenilirlik, dürüstlük, saygı, hesap verebilirlik ilkeleri-
nin öğrencilere bu yaşlarda kavratılması önemlidir. Bu nedenle bilimsel yayın
etiğine dair ilkeler detaylı bir şekilde sunulacaktır.

2.7.1. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Bazı Eylemler

Bu bölüm Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönerge-
sinden değiştirilmeden alınmıştır.
11
Madde 4-(1) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini
bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi

eseri gibi göstermek,

b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edil-
miş verileri kullanmak,

c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştır-
mada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, des-
tek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını

tahrif etmek veya şekillendirmek,

ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı
yayınlar olarak sunmak,

d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak
şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayım-
layarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak

sunmak,

e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek
veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun ol-
mayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki bas-

10 https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/T%C3%9CBA%20Bilim%20Eti%C4%9Fi%20El%20Kitab%-
C4%B1.pdf
11 https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx