Page 7 - Türk Dili ve Edebiyatı Araştırma Hazırlama Öğretmen Rehber Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ
ARAŞTIRMA HAZIRLAMA ÖĞRETMEN REHBER KİTABI 7

ÖN SÖZ

Edebiyatın tanımı yaygın olarak “edep” kelimesi üzerinden yapılır. Buna göre
“insanı kötülükten koruyan, güzel ahlak, incelik, terbiye, insanı kötülüklerden

koruyan iyiliğe sevk eden meleke” anlamları hep edebiyata dairdir.

Günümüzde edebiyat kavramı daha ziyade malzemesi dil olan bir güzel sanat
dalı anlamı ile kullanılır. Edebiyat da diğer sanat dalları gibi doğrudan öğret-
meyi, bilgi aktarımını hedeflemez. Sanat bilgiye, deneye, bilimsel çıkarıma
değil sezgisel olana, hislere, çağrışımlara dayalıdır. Bu nedenle sanatın tanımı

ve kapsamının ne olduğuna dair çıkarım yapmak mümkün değildir. İnsanın fa-
aliyeti devam ettiği sürece sanatın içeriği ve yükleneceği anlamlar da değişe-
cektir. İnsanın yaşayışından ve ürettiği kültür birikiminden bağımsız düşünüle-

meyecek olan böylesi bir güzel sanat dalının insanlar tarafından yorumlanması
çok önemlidir (Aktaş, 2009).

Bu yorumlamaya zemin oluşturacak malzeme olan edebî metinler, üretildiği
ana dilin ve kültürün ürünüdür. Eserleri oluşturan; yazarın beslendiği gele-
nekler, içinde yaşadığı toplum, coğrafya, teknoloji, ekonomi, medeniyet gibi

unsurlar ve metnin içerdiği diğer unsurlardır. Bu açıdan düşünüldüğünde bir
edebî eserin incelenmesi ile sanat eserinin oluşturulma amacından fazlasını
içeren bir sonuç elde edilir. Demek oluyor ki bir sanat eseri yazıldığı dönemin
dışında da pek çok anlamı içermektedir.

Türk Dil Kurumu tarafından toplum olaylarını, insanın sosyal ve kültürel faali-

yetlerini inceleyen bilimler olarak tanımlanan sosyal bilimlerin içinde edebiya-
tın adı yoktur. Ancak edebiyatın, sosyal bilimlerin alanlarına kaynaklık etme-
nin yanı sıra ona güçlü veriler de sunduğu pek çok araştırmacı tarafından da
ortaya konmuştur. Dünyada sosyal bilimler içinde edebiyatın rolü her geçen
gün daha da artmaktadır. Okullarda kullanılan ders kitaplarının yanı sıra edebî