Page 54 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Tercihler, Sınırlar ve Bağımsızlık

Araştırma sonuçları, ebeveynin çocuklarının bakış açısını destekleyici bir şekilde özetleme veya kabul etme yeteneği-
nin, daha işbirlikçi iletişim, daha fazla ilişki memnuniyeti ve daha iyi çatışma çözümü ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Ayrıca ebeveynlerin, kendi düşünce ve duygularına ilişkin farkındalığı, karşılıklı iletişimi kolaylaştıran ve ergenlerin öz
düzenleme ve özerk karar verme konusundaki kapasitelerini artıran bir unsurdur. Bu nedenle ebeveynler olarak olarak

çocuğunuzla ortaya çıkan sorunlarda sorunun çocuğunuz açısından ne anlama geldiğini anlamaya çalışmak kadar bu
konudaki kendi duygu ve düşüncelerinizi de net olarak anlamak süreç yönetiminde işinize yarayabilir.

Çocuklarınızla ile ilişkilerinizde uygun karar vermek için öncelikle etkin ve aktif olarak dinleme; duru-
ma, gencin kişisel gelişimine ve ortama göre uygun cevaba karar vermek önemlidir.

Ergen yaş grubunda çocuğu olan ebeveynin sıkça ortaya çıkan kaygılarından biri de gencin anne babadan gizli olarak
riskli davranışlarda bulunmasıdır. Ayrıca ebeveyn bu durumu zamanında fark edememek konusunda da endişelenebilir.
Artan kaygıları anne babaların, genç için çok özel ve önemli olduğunu bilmelerine rağmen onların günlük, telefon me-

sajlaşması gibi özel yazılarını okumalarına ya da çantalarını karıştırmalarına yol açabilir. Gençler için bireyselleşmenin,
kendi kararlarını kendilerinin vermenin öncelendiği, özerkliklerine ve özel yaşamları konusundaki mahremiyetlerine say-
gı gösterilmesini bekledikleri ergenlik döneminde ebeveynlerin bu tarzda davranışları, genç için çoğu kez kabul edilebilir
nitelikte olmayıp aile içinde çatışmaları alevlendirebilmektedir.

Araştırmalara göre, aile içinde duyguların açık ve dürüst olarak ifadesi edilmesi ve gencin becerilerine karşı güven
gösterilmesi, gencin sağlıklı gelişimini desteklemektedir. Anne babanın “Sana güveniyorum ama çevreye güvenmiyo-
rum.” gibi çelişkili ve genci çözüm üretemez hâlde çaresiz bırakan mesajlar vermesi, kendilerini korkutan, gencin yalan
söylemesi ve gizlice aile değerlerine uygun olmayan davranışlarda bulunması olasılığını artıran davranışlar olabilir.
Ebeveyn olarak gencin çantasını ya da cep telefonunu karıştırmak yerine, öncelikle onun isteklerini dinleyip sonra uy-
gunluk değerlendirmesini yapıp neden olur ya da olmaz cevabını verdiğinizi açık ve dürüst bir iletişim içinde açıklamak,
gencin kendisine önem verildiğini ve sevildiğini hissetmesini sağlar. Bu da onun riskli davranışları daha az sergilemesine

yardımcı olabilir.

Ebeveyn ile güvene dayalı ilişkinin varlığı ergenin aile dışında karşılaşacağı zorluklara uygun çözüm-
ler bulmasını kolaylaştırıcı bir etkendir.

Gencin aile ile yapılan etkinliklere katılımı başka bir çatışma alanı olarak karşımıza çıkabilir. Ebeveynler çoğu kez ergen
yaş grubundaki çocuklarının kendileri ile akraba ziyaretlerine gitmediğinden, bütün günü odasında geçirdiğinden ve
aile ile dışarı çıkmak yerine evde kalmayı tercih ettiğinden yakınmaktadırlar. Ergenlik yılları ile birlikte gençlerin aile ile
yapılan ortak etkinliklere katılımında azalma olması doğal bir durumdur. Ergenlik genel olarak gencin sosyal ortamlara
aile yerine arkadaşları ile katılmayı istediği, birlikte vakit geçirme konusundaki önceliğin anne babadan arkadaşlara
kaydığı bir dönemdir. Bu dönemde gencin birey olma ve aileden ayrı, bağımsız olarak var olabilme denemeleri yapması
ebeveyn tarafından erişkinlik yaşamına geçişe hazırlık için gerekli olan alıştırmalar olarak değerlendirilmelidir. Anne

babanın birlikte vakit geçirme konusundaki ısrarcı tutumları, genellikle ergenin daha çok odasına kapanmasına ya da
aile içi çatışmaların artmasına yol açabilir.

55
54
54 55