Page 51 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Tercihler, Sınırlar ve Bağımsızlık

TERCİHLER, SINIRLAR VE BAĞIMSIZLIK

Ergenlik dönemi çocukluğun sonu yetişkinliğin ise başlangıcı olarak görülen bir geçiş dönemidir. Geçiş dönemleri hem
bu dönemi yaşayan genç hem de ebeveyn açısından zaman zaman zorlayıcı süreçlerin yaşanmasına yol açabilir. Geç-
miş yıllarda ergenlik dönemi için kriz dönemi olarak yapılan adlandırmanın günümüzde daha çok uyum veya değişim
dönemi olarak farklılaştığı görülmektedir. Adlandırmada var olan bu değişikliğe, yapılan çalışmalarda sürecin az sayıda
(yaklaşık %5) genç ve ailesi tarafından kriz olarak adlandırılacak zorlukta geçtiğinin gösterilmesi yol açmıştır.

Ebeveynler, ergenlerin bu dönemde yaşadıkları ve gelişimlerini şekillendiren karmaşık, birbiriyle bağlantılı faktörlerle na-
sıl baş edeceklerini belirlemede önemli bir rol oynamaktadırlar. Olumlu ebeveyn ilişkileri, ergenlerin gelişimsel olarak ya-
şamaları gereken süreçleri desteklemektedir. Son yıllarda olumlu ebeveyn ergen ilişkisinin, gencin karşılaştığı olumsuz
dış faktörlerin üzerinde yaratabileceği etkileri de hafifleteceği görüşü hâkimdir. Ek olarak ebeveynlik uygulamalarının
etkisinin nesiller boyunca devam edebileceği ile ilgili veriler de ebeveyn ile gencin ilişkisinin önemini artırmaktadır. Keyifli
ve bir o kadar da meşakkatli ebeveyn olma görevini üstlenen sizlerin üzerindeki yükü hafifletmeyi, sizin ve çocuğunuzun
yaşamdan aldığı keyfi ve mutluluğu artırmayı amaçlayan bu bölümde çocukluktan yetişkinliğe geçiş sürecinde gencin
yaşamında var olan sınırların neler olması gerektiği, sınırlamalar konusunda yaşa ve gelişim dönemine nasıl uyum
sağlayabileceği, gencin tercihleri ve bağımsızlık çabalarının ebeveyne yansımalarının neler olabileceği ve ergenlik dö-
neminde ortaya çıkabilecek olası zorlu durumlarla ebeveynin nasıl başa çıkabileceği sorularının yanıtları bulunmaya
çalışılacaktır.

Ergenlik döneminde ebeveyn tarafından konulan sınırlar, ergenin karşılaştığında genellikle hoşlanmadığı ancak varlığı-
nı çeşitli vesilelerle hissettiği, çoğu kez ergenin kendisini güvende ve korunaklı hissetmesine destek olduğu için rahatla-
tıcı da olabilen, karmaşık, yaşamın olmazsa olmazı bir zorunluluklar zinciri olarak tanımlanabilir. Ergenlik dönemi, insan
olmanın getirmiş olduğu hemen her alanda ortaya çıkan sınırların keşfedildiği ve bireysel olarak bedensel, zihinsel ve
sosyal sınırların ne olduğunun anlaşılmaya çalışıldığı bir yaşam dönemidir. Ergenlik dönemindeki genç çoğu kez bede-
ninin neye ne kadar dayanabileceği bilemez. Çocukluk döneminde ebeveyni onun yerine bu konudaki çizgileri çizmiştir
ve kendisine neyi ne kadar yapması gerektiği ile ilgili bir yol haritası sunmuştur. O dönemde kolaylıkla kabul ettiği bu
sınırlar ergenlik döneminde anlamını yitirmekte ve genç kendi becerilerinin, dayanıklılığının ne olduğu anlamaya çalış-
maktadır. Bu nedenle ergenlik döneminde yaşamın başka herhangi bir döneminde olmadığı kadar çok sayıda bireyin
uyumama, yememe, aşırı spor yapma gibi eylemlerle bedensel sınırlarını anlamaya çalıştığı görülebilir. Ergen zihinsel
sınırları ya da sınırlılıkları ile ilgili de okul sınavlarına son anda çalışma ya da çalışmadan sınava girme gibi denemeler
yapabilir. Ya da toplum önünde varlığını bazen kurallara karşı koyup kendi kurallarına göre davranmaya çalışarak test
edebilir. Aslında bütün bunlar ergenin “Ben kimim, neleri yapabilirim, nelerden hoşlanıyorum, becerilerim, farklılıklarım
neler?” gibi sorulara cevap bulma çabalarının güncel hayata yansımalarıdır. Ancak ebeveyn olarak bunları anlamak

51
51