Page 47 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Ergenlerin Gelişiminde Okullar

ve bu sayede gencin kendini tanımasına yardımcı olurlar. Saçları nasıl görünüyor, iyi futbol oynuyor mu, kullandığı parfüm
güzel mi, hangi derslerde çok başarılı, hangi derslerde daha başarısız gibi konular gençlerin günlük sohbetlerinin bir parça-
sıdır ve gençler kendi kimliklerini geliştirirken arkadaşlarından aldıkları bu bilgilerden yararlanırlar. Bunun yanı sıra bir ak-
ran grubuna dâhil olanlar okullarında daha popüler görülürler ve genellikle zorbalığa daha az maruz kalırlar. Akran grupları
aynı zamanda gence sosyal destek de verir. Gruplar, ailesi ile ya da dersleri ile ilgili bir sorun yaşadığında gencin yanında
olup onu desteklerler. Bunun yanı sıra gençler, grup arkadaşlarının sorunlar karşısında gösterdiği tepkileri gözlemleyerek
ya da onlardan tavsiyeler alarak kendilerine yeni davranışlar da seçebilirler. Gerek gruptan manevi destek almak gerekse
doğrudan tavsiye almak gencin sorunlarla başa çıkmasını kolaylaştırır. Ayrıca destekleyici bir akran grubuna dâhil olan
gençler kendilerini daha yeterli ve değerli biri olarak görürler, bu duygunun olumlu etkisi de çoğunlukla yaşam boyu devam
eder.

Akran gruplarının olumlu etkilerinden bahsetmenin yanında çeşitli riskler barındırdığını da belirtmek gerekir. Ebeveynler
sıklıkla çocuklarının kimlerle arkadaşlık ettikleri, ne yaptıkları ya da nerede zaman geçirdikleri gibi konularda endişelenirler.
Bu endişeler yersiz endişeler değildir. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi akran grupları gencin davranışlarını etkilerler ve
gençlerin arkadaşlarının isteklerini ya da tekliflerini reddetmeleri kolay değildir. Bu da olumsuz ya da riskli davranışların
yaygın olduğu akran gruplarının gençler için tehlikeli olabileceği anlamına gelir. Bu nedenle çocuklarınızın kimlerle olduğu,
birlikte neler yaptıkları gibi konuları gözlemlemeniz ve bunları kontrol etmeniz gereklidir. Burada dikkat edilmesi gereken
şey, bu gözlem ve kontrolün nasıl yapılacağıdır. Ebeveynler olarak bunu yıkıcı değil yapıcı bir şekilde nasıl yapabileceğinizi
öğrenmeniz gerekir.

Sizin gençlik döneminizde bir arkadaş grubunuz var mıydı? Onlarla birlikteyken kendinizi nasıl hisse-
derdiniz? Gruptan birilerinin isteğine hayır demek kolay mıydı? Grubunuzdan dışlandığınızı hissettiğiniz
oldu mu? Bu sizin için nasıl bir duyguydu?

Öğretmenlerle ilişkiler: Öğretmenlerle ilişkiler de gençlerin kişilik gelişimleri üzerinde önemli etkilere sahiptir. Gençler
kendilerine rehberlik edecek, güvenebilecekleri ve kendilerini anlayan yetişkinlere ihtiyaç duyarlar. Zamanlarının önemli
bir kısmını okullarda geçirdikleri için bu konuda en iyi seçeneklerinden birinin de öğretmenler olduğu söylenebilir.
Öğretmenlerle kurulan iyi ilişkilerin gençlerin ders başarısı üzerinde olumlu etkileri olduğunu gösteren birçok araştırma
vardır. Bununla birlikte öğretmenlerle iyi ilişkilerin etkileri ders başarısı ile sınırlı değildir. Araştırmalar öğretmenleri ile iyi
ilişkileri olan gençlerin aynı zamanda daha fazla içsel motivasyonla hareket ettiklerini, okulu daha fazla benimsediklerini,
sorunlu davranışları daha az gösterdiklerini ve akranlarıyla daha az çatıştıklarını göstermektedir. Bir bütün olarak ele
alındığında öğrencileriyle iyi ilişkileri olan öğretmenlerin, öğrencilerin en çok etkilendikleri ve kendilerine model aldıkları
yetişkinlerden biri olduğu söyleyebiliriz.

Her ne kadar öğretmenlerle kurulan sağlıklı ilişkilerin gençlerin gelişimleri için çok önemli olduğunu söylesek de gençler
zaman zaman öğretmenleri ile de çatışırlar. Ergenlik döneminde gençlerin soyut düşünme becerileri gelişir, buna bağlı
olarak kuralları ve otoriteyi daha sık sorgularlar. Bu da onların zaman zaman okulun ya da öğretmenlerin koyduğu bazı
kurallara itiraz etmelerine ve bu nedenle öğretmenlerle ya da okul yöneticileri ile çatışma yaşamalarına neden olabilir.
Yine de gençlerin her türlü kurala itiraz ettiklerini söylemek de doğru değildir. Gençler, bu dönemde kendilerine de
mantıklı gelen kurallar ile kişisel bir tercih konusu olması gerektiğine inandıkları kurallar arasında ayrım yaparlar ve
kendilerine mantıklı gelen kurallara çoğunlukla uyarlar. Kişisel bir mesele olarak gördükleri kurallara ise itiraz edebilirler.
Örneğin bir genç ders esnasında gürültü yapmamak gibi kendisine de mantıklı gelen bir kurala uyma eğilimi gösterirken
saçların kısa kesilmesi ile ilgili bir kurala “Saçımın uzunluğuna neden karışılıyor, bunun derslerde başarılı olmakla ne
ilgisi var?” diyerek itiraz edebilir.

Sonuç olarak okulların gençlerin duygusal ve sosyal gelişimleri üzerinde doğrudan ya da dolaylı birçok etkisinin oldu-

47
47