Page 6 - Matematik | Yarıyıl Tatil

Matematik Kriptoloji Serüveni
ETKINLIK 1 40 dakika

Öğretmen Etkinlik Formu 1 ’i dağıtır ve açıklamayı öğrenciler ile paylaştıktan sonra öğrencilere formda yer alan
şu soruları sorar:

ÖĞRETMENE NOT

Sezar yöntemi gibi alfabedeki harflerin yer değiştirmesine dayandırılan şifreleme yöntemlerinde şif-
relemede kullanılan dilin özellikleri dikkate alınarak şifreli metinlerin çözümü yapılabilmektedir. Sıklık
analizi olarak adlandırılan bu yöntem, El Kındî tarafından geliştirilmiştir. Örneğin Türkçe’deki harflerin
kullanım sıklıkları Tablo 1’de verilmiştir. Alfabedeki harflerin kullanım sıklıkları, yer değiştirmeye dayalı
şifreleme yöntemlerinde önemli bir ipucudur. Buna göre şifreli metinde geçen harflerin sıklıkları, Tablo
1’deki sıklıklarla karşılaştırılarak harflerin olası karşılıkları belirlenebilir.
El Kındî ile ilgili daha detaylı bilgiye bu karekoddan ulaşabilirsiniz.

Tablo 1. Türkçe’deki Harflerin Kullanım Sıklıkları

Harf Sıklık Harf Sıklık Harf Sıklık Harf Sıklık
A %11,92 Ğ %1,125 N %4,487 U %3,235
B %2,844 H %1,212 O %2,476 Ü %1,854

C %0,963 I %5,114 Ö %0,777 V %0,959
Ç %1,156 İ %8,6 P %0,886 Y %3,336
D %4,706 J %0,034 R %6,722 Z %1,5

E %8,912 K %4,683 S %3,014
F %0,461 L %5,922 Ş %1,78
G %1,253 M %3,752 T %3,014

Tablo 1’ deki Türkçe harflerin kullanım sıklıklarını dikkate alarak aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

1. Aşağıda verilen şifrelenmiş metinleri çözünüz. Şifreli metin oluşturma yönteminde harflerin hangi kurala
göre değiştirildiğini açıklayınız.

Şifreli Metin Türkçe Karşılığı
ĞIĞ VAONG ĞIĞ BMOR

ĞIĞ VAONG ŞA VİRG
ŞA VAONG BMOR LKĞIĞ

ĞIĞ VAONG VİRG LKĞIĞ

6