Page 11 - Matematik | Yarıyıl Tatil
P. 11
Matematik Kriptoloji Serüveni
• Makine iki hareketli çark ile çalışmaktadır.
• Hareketli çarklar istenilen bir başlangıç konumu ile makinedeki yerlerine yerleştirilebilmek-
tedir. Birincisi saat yönünde bir birim dönmekte, ikincisi ise saat yönünün tersine bir birim
dönmektedir. Çarkların her birinde 0 ve 28 dahil olmak üzere bu aralıktaki tam sayılar bulun-
maktadır.
• Oluşturulan algoritmaya göre hareketli çarka gelen numara ile çarkın üzerindeki numara
toplanmaktadır. Elde edilen toplam 29’dan küçük ise bu sayının karşılığı olan harf (varsa) bir
sonraki çarka aktarılmaktadır. Eğer elde edilen toplam 28’den büyük ise bu sayıdan 29 çıka-
rılmakta ve elde edilen sayının karşılığı olan harf (varsa) bir sonraki çarka aktarılmaktadır.
Örneğin santralden 16 numaralı harf 25 sayısını gösteren hareketli çarka aktarılıyor olsun. Bu
durumda 16+25=41 sayısı 28’den büyük olduğu için 41-29=12 numaralı harf bir sonraki çarka
aktarılır.
• Birinci çarktan çıkan sayı belli olduktan sonra ikinci çark çalışmaktadır.
• Işık tablosu şifreleme makinesinin (klavyenin her bir harfine karşılık) 29 adet ışıklı harften
oluşan parçasıdır. Işık tablosunda, klavyede basılan her bir harfin çarkların dönmesi sonu-
cunda elde edilen şifrelenmiş karşılığı ışık vererek şifreli kelimeler oluşturulmaktadır.
Şifreli bir mesaj gönderebilmek için ilk olarak santraldeki harflerin nasıl sıralandığı ile hareketli çarkların
nasıl konumlandırıldığına ilişkin bilgiler verilmelidir.
Selim’in geliştirdiği makinenin görsel temsili Görsel 3’te verilmiştir.
A B C Ç D E F G Ğ H
KLAVYE I İ J K L M N O Ö P
R S Ş T U Ü V Y Z
H I P N S F K G U İ
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
SANTRAL 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Ü
R
L
Ş
Y
Z
B
A
Ö
T
C O D M B J V Ç Ğ
20 21 22 23 24 25 26 27 28 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28
AMPUL TABLOSU
D
G
E
A
F
Ç
C
H
B
Ğ
P
O
Ö
N
L
J
K
İ
I
M
R
S
Z
Ş
V
U
Ü
Y
T
Görsel 3: Şifreleme Makinesinin Çalışma Sistemi
11
