Page 89 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 3.

Millî Edebiyat - 1923/1940 Yılları Arası Türk ADIM
Şiiri

2018 AYT 4. Hiç unutmam. Güzel bir bahar günü, Ömer Seyfettin, Orhan
Seyfi ve ben, Gülhane parkına gitmiştik. Sakin bir saatti. Ulu
1. • Sanatlı, süslü bir dil ve anlatımdan kaçınılmıştır.
ağaçların altında bir bahçe kanepesine oturmuş, edebiyattan
• Söyleyişte ve anlatımda hitabet tonu egemendir.
söz açmıştık. Birdenbire, Ömer, ağaçlarda bir sır arıyormuş
• Şiirlerde lirik bir söyleyişten ziyade didaktik bir yaklaşım ter-
gibi, başını kaldırıp uzun uzun dallara, yapraklara baktı, son-
cih edilmiştir.
ra bize dönerek:
• Halk şiiri nazım şekilleri ve hece vezni kullanılmıştır.
- Cancağızlarım, dedi, tasvirler yapın, tasvirler; şöyle güzel
Bazı özellikleri verilen edebî dönem veya topluluk aşağı-
güzel, açık açık. Biz de hikâyelerimize şiirlerden örnek alalım.
dakilerden hangisidir?
A) Millî Edebiyat B) Servetifünun Ömer bize yürüyeceğimiz yolu işaret etmek istemişti. Çünkü
biz henüz şiirde ne aruza veda etmiş, ne de tam mânası ile
C) Garip Hareketi D) Tanzimat
açık ve sade Türkçenin kaynağından su içmiştik. Buna rağ-
E) Fecriati
men, Ömer, bizi, açık ve samimi Türkçeye, o sadelikteki gü-
zelliğe davet ediyordu.
2. (I) Millî Edebiyat, 1911 yılında Genç Kalemler dergisi ile başla-
Bu parçadan hareketle Ömer Seyfettin’in şairlere aşağı-
yan, dilde sadeleşmeyi savunan, konu olarak Anadolu insanı-
daki şiirlerden hangisini örnek verdiği söylenebilir?
nın hayatını anlatmayı amaçlayan bir edebî anlayıştır. (II) Ziya
Gökalp hem hece vezni ve dil meselesi ile hem de düşünce ve A) Yorgun gözümün halkalarında
görüşleriyle, Ali Canip de halk için şiir anlayışıyla Millî Edebiyat
Güller gibi fecr oldu nümâyan,
şiirinin temellerini atar. (III) Milliyetçi duygularla şiirler yazılmaya
Güller gibi… sonsuz iri güller
başlanır, millî ve yerli kaynaklara inilmeye çalışılır. (IV) Halk söy-
leyişlerinden yararlanılır. Halk edebiyatı nazım şekillerine geri Güller ki kamıştan daha nâlân,
dönülür. (V) Dönemde aruz-hece vezni tartışmaları yaşanır. Halit Gün doğdu yazık arkalarında!
Fahri Aruza Veda adlı şiirinde hece ile aruz tartışmalarını işler.
B) Vefâsız Aslı’ya yol gösteren bu,
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bil-
gi yanlışı vardır? Kerem’in sazına cevap veren bu,
Kuruyan gözlere yaş gönderen bu
A) I B) II C) III D) IV E) V
Sızmadı toprağa çoban çeşmesi

2020 AYT C) Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar.
Ey uçarken düşüp ölen kelebek,
3. XIX. yüzyılın sonlarına doğru Türk şiiri millî kaygıların öne çıktığı
yeni bir zeminde yol alır. Aynı süreçte ---- milliyetçi bir çıkış yapa- Bir beyâz rîşe-i cenâh-ı melek
rak döneminin bireyci ve biçimci şiir anlayışına tarihî ve romantik
D) Yeter artık nezâremiz güzelim
bir alternatif geliştirir. Hemen sonrasında Genç Kalemler hare-
keti içerisinde şiir ve millî şuuru birleştiren, II. Meşrutiyet Dönemi O senin mevti görmemiş dîden
boyunca egemen olacak biçim ve içerik anlayışının temellerini Korkarım incinir bu rü’yetten;
Türkçü bir düşünsel tutumla atan ---- kendini gösterir. Bu arada Gel, bahâr-ı hayali seyredelim
Servetifünun şiirinin öncülerinden biri olan ve parnasizmden et-
kilenerek yazdığı bireysel şiirlerin ardından sosyal konulara ilgi E) Eyvâh!... ne yer, ne yâr kaldı,
duyan ---- başlangıçtaki sanat anlayışından oldukça uzaklaşarak Gönlüm dolu âh ü zâr kaldı.
toplumsal faydacı bir çizgiye varır. Bu dönemde kendine özgü bi- Şimdi buradaydı, gitti, elden,
reysel tutumuyla ortaya çıkan ---- dışındaki Fecriaticiler de millî
Gitti ebede gelip ezelden.
zemine geçip toplumcu bir hassasiyetin ağır bastığı, şiirselliğin
millî şuur ve kaygıların gerisinde kaldığı bir görüş benimser.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki şairlerden
hangisi getirilemez?
A) Tevfik Fikret B) Mehmet Emin Yurdakul

C) Ziya Gökalp D) Mehmet Akif Ersoy
E) Ahmet Haşim

87