Page 88 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 3. ADIM

7. Türk edebiyatında kaynağını ve ilhamını ---- türünden alan bu 10. • Fuzûlî’nin Nişancı Celâlzade Mustafa Çelebi’ye yazdığı,
tarz eserlere rastlamaktayız. Ahmet Mithat Efendi’nin Hasan memurların davranışlarını şikâyet eden mektubudur.
Mellah’ı, Paris’te Bir Türk’ü ve Acâib-i Âlem’i, Yakup Kadri’nin
• Halide Edip Adıvar’ın mektup türünü anlatım biçimi olarak
Bir Sürgün’ü, Refik Halit Karay’ın Sürgün ve Gurbet Hikâyeleri,
kullandığı romandır.
Ercüment Ekrem Talu’nun Meşhedi ile Devriâlem’i ilk anda ha-
tırlanabilecek bu tür merkezli roman ve hikâyelerdir.
• Bir isteğin bildirilmesi veya bir şikâyetin iletilmesi amacıyla
kişilerin resmî makamlara sunduğu, durum bildiren yazıdır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
getirilebilir?
• Belgelenmesi gereken bir durumu, olayı tespit edenler tara-
A) mektup B) biyografi C) gezi yazısı fından imzalanan veya meclis, kurul, mahkeme vb. yerlerde
söylenen sözlerin olduğu gibi yazıya geçirilmesi ile oluşan
D) röportaj E) günlük
belgedir.
Bu açıklamalarla aşağıdakiler eşleştirildiğinde hangisi
dışta kalır?
8. Albert Camus’yü (Albert Kamü) bir dürüstlük timsali olarak
görüyorum. Pek az yazarın sahip olduğu bir dürüstlüğe sa- A) Dilekçe
hipti. Kendisi 1913 yılında Cezayir’de doğmuştur. Cezayirli
B) Şikâyetname
bir Fransız… Alsaceli (Alsaslı) bir babanın ve İspanyol bir
annenin çocuğu. 1914 yılında I. Dünya Savaşı’nın pat- C) Otobiyografi
lak vermesiyle babası savaşa katılıp hayatını kaybediyor. D) Tutanak
Annesiyle çok zor şartlar altında yaşamak zorunda kalıyor.
E) Handan
1928 yılında Cezayir Üniversitesinde felsefe okumaya baş-
lıyor. Bu okulda futbolla ilgileniyor. Bu da hayatına çok etki
ediyor ancak yine bu okulda vereme yakalanınca futbolu 11. Kişisel hayatı konu alan yazı türlerinden biridir. Bir edebiyat
bırakıyor. Futbolun kendisi için önemini, “Hayatta ahlaka terimi olarak Türk edebiyatında ilk kez Falih Rıfkı Atay tara-
dair ne varsa futboldan öğrendim. Çünkü topun nerden ge- fından kullanılmıştır. Batı edebiyatındaki şekliyle türün edebi-
leceğini bilemiyorsunuz.” diye açıklıyor. 1934’te kısa bir ev- yatımızdaki ilk örneği, Direktör Ali Bey’in Seyahat Jurnali adlı
lilik yapıyor. Siyasetle ilgileniyor. Tiyatro kuruyor. II. Dünya eseridir.
Savaşı’na karşı çıkıyor. Bir gazete çıkarıyor ve dönem siya-
setini reddediyor. Kendisi oldukça aykırı bir kişilik. İlk roma- Bu parçada bahsedilen yazı türü aşağıdakilerden hangi-
nı 1947’de yayımlanıyor. 1957’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü sidir?
alıyor. (…) Kendisine “En saçma ölüm nasıldır?” diye sorul-
A) Günlük
duğunda, “Araba kazasıdır herhâlde.” diyen Camus, tren bi-
letini iptal ederek yayıncısına eşlik ettiği bir seyahatte araba B) Biyografi
kazasında hayatını kaybediyor. C) Söyleşi
Bu parça aşağıdaki türlerin hangisinden alınmış olabilir? D) Anı
E) Gezi Yazısı
A) Anı B) Biyografi C) Mektup
D) Sohbet E) Deneme
12. Ey askerlerim ve kumandanlarım! Daha ne zamana kadar
biz azınlıkta, düşman çoğunlukta olarak böyle bekleyeceğiz?
Ben, Müslümanların camilerde bizler için dua etmekte olduk-
ları bu saatlerde düşmanın üzerine atılmak istiyorum. Galip
9. Sanat, spor, siyaset, iş yaşamı gibi bir alanda tanınmış birinin
gelirsek arzu ettiğimiz sonuç gerçekleşecektir, aksi takdirde
yaşamı hakkında bilgiler veren metinlere ---- denir. Eğer böy-
şehit olarak cennete gideriz. Beni izlemek isteyenler gelsin-
le tanınmış biri kendi yaşamını kaleme alırsa ---- olur. Klasik
ler, istemeyenler ise serbestçe geri dönebilirler.
edebiyatımızda bu türe ---- denirdi. Şairlerin hayatının anlatıl-
dığı ---- yine bu türdeki eserlerdendir. Bu parçada hangi söylev türünün özellikleri görülmektedir?
Aşağıda verilenlerden hangisi bu parçada boş bırakılan A) Dinî söylev
yerlerden birine getirilemez? B) Askerî söylev
A) siyer B) hâl tercümesi C) Siyasi söylev
C) otobiyografi D) biyografi D) Hukuksal söylev
E) şuara tezkireleri E) Akademik söylev

88