Page 86 - 3 Adım AYT Felsefe Grubu

SOSYOLOJİ 3. ADIM

6. Matematik öğretmeni olan komşumuz çok cana yakın ve 8. İnsan tek başına kendi potansiyelini gerçekleştirebilecek bir
yardımsever bir insandır. Tanıyan herkes onu çok sever. varlık değildir. Çünkü birey toplumdan ayrı düşünülemez ve
Apartmandaki çocuklar anlamadıkları bir konu ya da çözemedikleri toplum içindeki mevcudiyetini gösterir. Aristoteles’in deyişiyle
bir problem olduğunda hiç çekinmeden onun yanına giderler. O insan sosyal bir canlı olmak mecburiyetindedir. Başka türlü
da ne iş yapıyorsa hemen bırakır ve çocuklara yardım eder. O; ilkel bir canlıdan öteye geçemez. Fakat birey olmak sadece
sevilen ve tanınan bir matematik öğretmeni olmasının yanında, cismen bir toplumda var olmak anlamına da gelmemelidir. O
aynı zamanda iyi bir eş, sevecen bir anne, hayırlı bir evlat ve fiziki yapısı kadar manevi unsurları da içinde barındıran bir
vefakâr bir arkadaştır. varlıktır. İşte insanı diğer canlılardan ayıran en temel özellik
buradaki manevi unsurlardır. Buna sahip olmak toplumun
Buna göre kişinin belli bir statüsünün ön plana çıkması
birey üzerindeki etkileşimiyle oluşur. Bu etkileşimler arttıkça
durumu aşağıdaki kavramlardan hangisine örnektir?
toplumsallaşma da artar ve artık birey toplumsal yapbozun bir
A) Kişisel saygınlık parçası hâline gelir.
B) Anahtar rol Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisine açıklama
C) Toplumsal rol getirilmiştir?
D) Toplumsal statü A) Sosyal olgu nedir?
E) Anahtar statü B) Toplum nedir?
C) Toplum nasıl oluşur?

D) Sosyalleşme nasıl oluşur?
E) Toplumsal değişme nedir?

7. Toplumsal rol, bir dizi birbiriyle ilişkili davranış örüntüsünün
bir toplumsal işlev çevresinde kümelendiğinde ortaya çıkan
bileşimdir. Statünün davranış boyutu olan rol, belirli bir statünün
gerektirdiği görevleri yapma ve onun ayrıcalıklarından ve
haklarından yararlanma biçimidir. Bir toplumsal konum işgal eden
kişiden beklenen o konuma özgü eylemi, davranış ve tutumları
9. Bir bireyin iki veya daha fazla rol arasında zihinsel veya duygusal
belirler. Roller statünün dinamik görünümünü belirler. Kısaca
olarak uyumsuzluk yaşadığı bir durumu ifade eder. Bu durum,
rol için günlük hayatta inşa ettiğimiz sosyal benlikler ifadesini
bireyin sahip olduğu farklı rollerin gereklilikleri, beklentileri veya
kullanabiliriz. Günlük hayatta inşa ettiğimiz sosyal benliklerimizi
değerleri arasındaki tutarsızlık nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin,
de her zaman eksiksiz bir şekilde yerine getiremeyebiliriz.
bir kişi aynı anda hem anne hem de bir öğretmen olabilir. Bu
farklı rollerin gereklilikleri çoğu zaman birbiriyle çelişebilir ve
Parçaya göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
bireyin ruh sağlığını, iş performansını ve kişisel yaşam kalitesini
A) Birden fazla role bürünen birey zaman zaman bu rolleri olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, iletişim, zaman yönetimi
arasında çatışma yaşayabilir. ve öncelik belirleme gibi becerilere sahip olmak bu durumun
B) Sosyal bir varlık olarak nitelenen insan, doğumundan iti- yaşanmaması için önemlidir.
baren kendine en az bir rol edinir.
Parçada açıklanan durum aşağıdakilerden hangisidir?
C) Statü, bireyin toplumsal yerinin neresi olduğunu; toplum-
A) Anahtar statü
sal rol ise bireyin ne yaptığını anlatır.
D) Kişinin sahip olduğu konuma uygun hareket etmesi, o ro- B) Rol pekişmesi
lünü iyi oynadığı anlamına gelmektedir. C) Toplumsal sapma

E) Bir insan farklı alanlarda sahip olduğu rolleri, genellikle D) Rol çatışması
sorunsuz bir şekilde yerine getirmektedir.
E) Anahtar rol

84