Page 87 - 3 ADIM AYT FELSEFE GRUBU

SOSYOLOJİ
AYT 1.
ADIM
Toplumsal Yapı

1. Fertlerin veya sosyal grupların tabakalar arası ya da aynı tabaka 4. Tarihten günümüze, hiçbir toplumun homojen bir yapıda olduğu
içerisinde yer değiştirmesine sosyal hareketlilik denir. Dikey söylenemez. Üstten alta doğru, toplumsal işleyişi etkileyen belirli
ve yatay olmak üzere iki şekilde görülür. Bireylerin tabakalar kesimler hep var olmuştur; Roma İmparatorluğu’nda soylular,
arasında aşağıdan yukarıya ya da yukarıdan aşağıya doğru Hint toplumunda Brahmanlar, Osmanlı İmparatorluğu’nda saray
yaptığı hareket dikey, aynı tabaka içinde bir durumdan başka eşrafı gibi. Toplumsal tabaka adını verdiğimiz bu kesimler, aynı
bir duruma geçiş yatay hareketliliktir. zamanda bulunduğu toplumun düzeni için de vazgeçilmezdirler.

Buna göre aşağıdaki örneklerin hangisinde dikey hareketlilik Paragraftan hareketle aşağıdaki seçeneklerin hangisi
söz konusudur? çıkarılamaz?
A) Fabrikadaki bir işçinin genel müdür olması A) Toplumsal yapı tabakalar üzerinden incelenebilir.
B) Bir bakkalın manavlık yapmaya başlaması B) Her toplum aynı tabakalaşma yapısına sahiptir.
C) Ankara’daki bir memurun İstanbul’a tayininin çıkması C) Tüm toplumlarda tabakalaşma görülür.
D) Basketbol takımının farklı bir şehre maç yapmaya gitmesi D) Tabakalar sosyal işleyişin bir parçasıdır.

E) Okuldaki müdür yardımcısının müdür olması E) Tabakalar üstten alta doğru etkilidir.

2. Nüfus potansiyeli, bir ülkenin varlığının ve kalkınmasının en
önemli unsurudur. Ülkelerin ilk amacı, nüfusun en etkili şekilde 5. Dikey hareketlilik kişilerin bir statüden, sınıftan diğerine hareketi
eğitilerek toplumsal ihtiyaçları karşılayabilecek potansiyele olarak tanımlanır. Bu hareketlilik yukarıya veya aşağıya doğru
getirilmesini sağlamaktır. Vasıflı insana ulaşmaktır. Nüfus sayısı olabilir.
içerisinde okuma yazma oranının yüksek olması tek başına
Buna göre aşağıdakilerden hangisi dikey hareketliliğe
yeterli değildir. Önemli olan nüfusun verimliliği ve toplumun
örnek olamaz?
her yönden kalkınmasıdır.
A) İnşaat işçisinin açıktan üniversiteyi bitirip banka müfettişi
Verilen parçaya göre nüfusun en önemli özelliği aşağıda- olması
kilerden hangisi olmalıdır? B) Büyük bir iş insanının iflas ederek pazarcılık yapmak
durumunda kalması
A) Nüfus artış hızının düşük olması
C) Bir memurun memurluktan istifa edip siyasete atılıp
B) Genç nüfus oranının fazla olması milletvekili seçilmesi
C) Yüksek okuma yazma oranına sahip olması D) Bir bakkalın işini değiştirerek yaşadığı şehirde kırtasiyecilik
yapmaya başlaması
D) Doğum ve ölüm oranının dengede olması
E) Tarımla uğraşan bir kişinin zamanla bu ürünleri ihraç eden
E) Bireylerin nitelikli eğitim alması ve üretici olması bir firmanın sahibi konumuna gelmesi

3. I. Ortak hedefe ulaşmak için iki veya daha fazla insanın 6. Orta Çağ Batı toplumlarında asil olmak, Hindistan’da Brahman
birlikte çalışmasıdır. olmak, günümüz sanayi toplumlarında da zengin olmak üst
II. İki veya daha fazla insan arasında belirli bir ödüle ulaşmak tabakada olmanın ön koşullarından sayılır. Bu koşulların
için yapılan yarıştır. farklılığını alt tabakalar için de örneklemek mümkündür.
III. Güç kullanarak bir kişiyi kontrol etme ya da bir kişiye zarar Gelecekte tabakalaşmaların nasıl şekilleneceği ise ayrı bir
verme, karşı çıkma girişimidir. değerlendirme konusu olabilir.
Açıklamaları verilen toplumsal etkileşim tipleri aşağıdakilerden
Paragrafa göre tabakalaşma için aşağıdaki değerlendir-
hangisinde doğru bir şekilde sıralanmıştır?
melerden hangisi yapılabilir?

I II III A) Tabakalaşmanın belli bir ölçütü vardır.
A) İş birliği - Rekabet - Benzeştirme
B) Tabakalaşma yapısı topluma ve zamana göre değişir.
B) İş birliği - Rekabet - Çatışma
C) Tabakalaşma toplumsal işleyişin temel niteliğidir.
C) Uyum - İş birliği - Çatışma
D) Yöneten ve yönetilenler oldukça tabakalar varlığını sürdürür.
D) Benzeştirme - Çatışma - Rekabet
E) İş birliği - Çatışma - Rekabet E) İnsan ihtiyaçları tabakalaşmanın temel dinamiğidir.

85