Page 168 - 3 ADIM TYT FELSEFE
P. 168
FELSEFE 3. ADIM
5. Bergson’a göre eşyaya verilen şekiller tamamen bizden de- 8. Popper’a göre bilim, kesin olduğu iddia edilen tümevarıma
ğilse, madde ve ruh arasındaki bir uzlaşmadan gelmiş olma- dayanmaz. Çünkü tümevarımla kurulan bilimsel bir kuramın
lıdır. Öyle ki maddeye çok şeyler veriyorsak ondan da bazı deneysel olarak ve kesin bir şekilde doğruluğunun ortaya
izlenimler aldığımız şüphesizdir. Ancak bu izlenimlere zihnin konması imkânsızdır. Tam tersi bir ihtimalin var olması nede-
giydirdiği şekiller ve onlara ait düşünceler, insana “ben” ile niyle şüpheli olur.
ilgili bilgi vermez. Ben bilgisi,………
Buna göre Popper için bilimsel kuramların oluşturulma
Parçanın sonunda verilen boşluğa aşağıdakilerden han- sürecinde etkili olan ilke aşağıdakilerden hangisidir?
gisi getirilirse anlam bütünlüğü sağlanmış olur? A) Nedensellik
A) bilincin sezgisel bir kavrayışla içsel âleme yönelmesiyle B) Doğrulama
mümkündür. C) Yanlışlama
B) görünüşün derinine inilmesi yani maddenin özünün kav- D) Paradigmal devrim
ranmasıdır.
E) Çalışma etiği
C) maddenin aktarımı ile başka zihinlerde anlam bulur.
D) dışsal âlemin ruhsal âleme yansımasıdır.
9. Onun ahlak felsefesinin temeli “hareket” kavramı üzerine ku-
E) madde ile ruh arasında mantıksal bir sentezlemedir.
rulmuştur. Devlet bursuyla gittiği Fransa’da “hareket” felsefe-
sinin kurucusu olan Maurice Blondel’le tanışarak, ülkemizde
çıkarmış olduğu “Hareket” dergisinde, kitaplarında, başka
6. Varoluşçu felsefe, insanın özgür iradesi olduğunu ve karar-
dergi ve gazetelere yazdığı yazılarında, “hareket” felsefesinin
larında da sorumlu olduğunu vurgular. Varoluşçular bütün
ve dinî düşüncelerinin etkisiyle İsyan Ahlakı’nın savunuculu-
varlığın aklın kuşatmasında olduğunu savunan düşünceye
ğunu yapmıştır. ‘İsyan Ahlakı’, ‘Var Olmak’, ‘Ahlak’, ‘Yarınki
karşı gelmiş, önce var olduğunu, sonra özün kişi tarafından
Türkiye’ kitaplarından birkaçıdır.
oluştuğunu savunmuşlardır.
Bu parçada hakkında açıklama yapılan felsefeci aşağıda-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi varoluşçu felsefenin kilerden hangisidir?
genel karakterine ters düşer?
A) Hilmi Ziya Ülken
A) Korkak ya da kahraman doğarız, korkak ya da kahraman
B) Nusret Hızır
olmayız.
C) Macit Gökberk
B) İnsan önce var olur; iyi, kötü olmasına kendisi karar verir.
D) Nurettin Topçu
C) İnsan kararlarında edilgen değildir.
E) Aydın Sayılı
D) Eylemlerinde özgür olan insan bunun sorumluluğunu da
kabullenir.
E) Yaşamı anlamlı kılan insanın kendisidir. 10. Nietzsche felsefesinde köle efendi düalizmi önemli bir yer
tutmaktadır. Ona göre her soylu ahlak, kendine zafer kazan-
mış bir biçimde evet demekle gelişirken köle ahlakı daha en
7. Thomas Kuhn’a göre bilim bir etkinlik sürecidir. Bu süreci
başında farklı olana, kendi olmayana hayır der. Dolayısıyla
yönlendiren olgular bilim insanlarının oluşturduğu topluluk
“hayır” sözcüğü, kölenin hemen hemen tek eylemidir. Köle
ve onların çalışmalarıdır. Bilim ancak bu süreci incelemekle
ahlakının var olmak için hep karşı koyan dış dünyaya gerek-
anlaşılabilir. Bu incelemede süreçteki tüm ögeler özellikle de
sinimi olmuş ve kölenin eylemi temelde tepkiden kaynaklan-
bilim dışı ögeler irdelenmelidir. Bilim süreci sürekli ilerleme
mıştır. Soylu değerlendirme biçiminde ise kişi eyleme ken-
özelliği göstermez. Bilimde sapmalar ve sıçramalar olanaklı-
diliğinden geçer ve karşıtını yine kendisini daha coşkulu bir
dır. Bu sıçramalar bilimde bir paradigmadan diğerine geçişle
şekilde onaylamak amacı ile arar. Nietzsche, köle ve efendi
gerçekleşir.
kavramlarını ahlaki özellikleri ve ahlak türlerini daha iyi betim-
lemek amacı ile kullanmıştır.
Parçaya göre Thomas Kuhn aşağıdakilerden hangisine
karşı çıkar? Buna göre Nietzsche’nin felsefesinde köle ahlakının be-
lirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bilim insanları içinde yaşadıkları çağın koşullarından etki-
lenirler. A) Nedensellik
B) Bilimin anlaşılması bilimsel süreçlerin anlaşılmasına bağlıdır. B) Doğrulama
C) Geçmişten geleceğe bilim doğrusal bir ilerleme süreci izler. C) Yanlışlama
D) Bilimsel çalışmaları paradigma yönlendirir. D) Paradigmal devrim
E) Bilimsel çalışmalarda kopmalar yaşanır. E) Çalışma etiği
166
