Page 165 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
20. Yüzyıl Felsefesi - 2

1. Husserl’e göre doğru bilgi görünenlerin içinde bulunan “öz”e 3. Çağımızda durmadan çoğalan bir yığınlaşma, bir kitleleşme
ilişkindir ve bu “öz” ancak bilinçle kavranır. O, varlıkların özü- içinde yaşıyoruz. Jose Ortega Y Gasset’in diliyle söylersek,
ne ulaşmak için kullandığı yöntem ile nesnenin öz bilgisine bugün her yanda bir dolup taşma var: Kentler insanlarla
ulaşabilmek için önce onun özüne ait olmayan tüm özellikle- dolup taşıyor; evler insanlarla. Eskiden hiç üzerinde durul-
rin (ilgisiz görüşler, bilimsel ve günlük bilgiler, ön yargılar vb.) mayan bir şey bugün sorun oldu: “Bir yer bulmak” böylece
parantez içine alınmasını ister. Bu yolla insanın öze ulaşma- gittikçe çoğalan bir kalabalık her yeri dolduruyor. Ancak bu
sını engelleyen, öze ait olmayan ögeler kısa bir süre için yok yığınlaşma içinde tek insan yani birey, gittikçe kendi özelli-
sayılır. Böylece varlığın özünü meydana getirmeyen somut ğinden, kendi kişisel özgürlüğünden çözülme, kopma duru-
özellikler ayıklanarak varlık soyutlanır. muna geçiyor. Tek insan kayboluyor. Kitle içinde sıradan bir
insan oluyor. Tek kişi güçsüz kalmıştır günümüzde. İşte tam
Bu parçada hakkında açıklama yapılan felsefi görüş
da burada varoluşçu felsefe sesini yükseltiyor; “Modern çağın
aşağıdakilerden hangisidir?
insanı! Senin çok şeyini aldılar ama bir tanesinin alınmasına
A) Rasyonalizm izin verme: Kendi gerçek varoluşun.”
B) Nihilizm Bu parçadan hareketle varoluşçuluğun amacının aşağı-
C) Pozitivizm dakilerden hangisi olduğu söylenebilir?
D) Fenomenoloji A) Dilsel bir varlık olarak insanı konu edinmek

E) Entüisyonizm B) Tarihsel bir varlık olarak insanı ele almak
C) Fenomen olarak insanı konu edinmek
D) İnsanı bireysel bir özne olarak ele almak
E) İnsanı bir nesne olarak açıklamak

4. 20. ve 21. yüzyılda, Avrupa’da bilim ve teknolojinin hızla ge-
lişmesinin de etkisi ile birlikte yeni felsefi görüşler ve filozoflar
etkili olmuştur. Başta Avrupa olmak üzere Asya’dan Afrika’ya,
2. İnsanlık 20. yüzyıla gelmeden önce hayatı derinden etkile- Avusturalya’dan Amerika’ya kadar felsefecilerin görüşleri
yen olaylar yaşamıştır. Bu olayların başında Fransız İhtilali ve yayılmıştır. Türkiye’deki felsefi çalışmalar Tanzimat döne-
Sanayi Devrimi gelir. Bunların etkisinin başta Avrupa olmak mindeki fikir tartışmaları ile başlamış ve 1933 yılında üni-
üzere tüm dünyaya yayıldığı görülür. 19. yüzyıldaki fikir hare- versitelerde yapılan reform sonucunda İstanbul Üniversitesi
ketleri, toplumsal sınıf mücadeleleri ve bazı devletler arasında bünyesinde açılan felsefe bölümüyle kurumsallaşmış, felsefi
yaşanan savaşlar bu etkilerin ilk ciddi örnekleridir. Bunların be- çalışmalar hız kazanmıştır.
raberinde ve devamında sosyoekonomik ve politik durumlarda
meydana gelen köklü değişiklikler, 20. yüzyılda I. ve II. Dünya Parçadan hareketle;
Savaşı’nın yaşanmasına neden olmuştur. Bu dönem felsefesi-
I. Filozoflar sadece yaşadıkları coğrafyada değil, dünyada
ni anlamak için bahsedilen olayların etkisine bakmak gerekir.
etkiler bırakmışlardır.
Buna göre 20. yüzyıl felsefesi için aşağıdakilerden hangisi II. Avrupa’daki felsefecilerin görüşleri tüm kıtaları derinden
söylenemez? etkilemiştir.

A) Aydınlanma filozoflarının düşünceleri 20. yüzyıl filozoflarını III. Türkiye’de felsefe 20. yüzyılın başlarında gelişmiş ve çok
etkilemiştir. sayıda felsefeci yetişmiştir.
B) Yaşanan olaylar, insanların değer anlayışlarında deği- yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
şimler meydana getirmiştir.
A) Yalnız I
C) Bu yüzyılın düşünürleri toplumsal değerlerin hızlı biçimde
B) Yalnız III
değişmesini önlemeye çalışmışlardır.
C) I ve III
D) Toplumsal olaylara yönelik felsefi sorgulamalar üzerinde
yükselen bir felsefedir. D) II ve III
E) Sosyal alandaki değişimler yeni fikir hareketleri için zemin E) I, II ve III
oluşturmuştur.

165