Page 165 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 2.
ADIM
20. Yüzyıl Felsefesi-2

1. Sartre’a göre doğuştan rollerimizin yazılı olduğu bir senaryo 4. Yeni ontolojinin önemli temsilcilerinden N. Hartmann’a göre
yoktur. Kim olduğumuzu ve ne olmak zorunda olduğumuzu felsefedeki bütün problemler, Descartes’tan beri mantığa da-
bize anlatan bir “öz” yoktur. Hepimiz zorunlu olarak özgürüz yalı yöntemlerle açıklamalardan ortaya çıkar. Hartmann, man-
ve hepimiz bu varoluşçu belirsizliğe bir cevap bulmak sorum-
luluğunu taşıyoruz. tıksal doğruların her zaman gerçeği veremeyeceğini belirtir.
Hartmann’a göre varlık, ruh ve maddedir. Ruh düşünmedir an-
Bu parçadan hareketle aşağıdaki düşüncelerden hangi- cak bilgi için düşünen özne kadar düşünülen varlığa da ihtiyaç
sine ulaşılamaz?
vardır. Bir nesnenin bilinmesi için nesnenin varlığı gerekir.
A) İnsan için önceden belirlenmiş bir kader yoktur. Hartmann’ın görüşleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden
B) İnsan ahlaki değerlerini kendisi oluşturur. hangisi doğru değildir?
C) Birey kendi özünü gerçekleştirecek olanağa sahiptir.
A) Felsefedeki problemlerin çözümünde mantıksal açıkla-
D) İnsan kendisini belirleyen özgürlüğe mahkûmdur. malar yetersizdir.
E) İnsanda varoluş, özden sonradır. B) Descartes’ın bilgi kuramını eleştirir.

C) Özne düşünmenin tek etkin unsurudur.
D) Nesnenin bilinmemesi varlığının olmadığı anlamına gelmez.
E) Bilgi, öznenin nesneyi kavramasıyla oluşur.

2. 20. yüzyıl felsefesi gerçeğin ne olduğunun, nasıl bilineceğinin
ele alındığı ve metafizik tartışmaların kendisini hissettirdiği bir
dönem olmasının yanı sıra dünya savaşları gibi toplumsal ve 5. Edmund Husserl’e göre “Bilinç her zaman bir şeyin bilincidir.”
ekonomik düzlemde yaşanan değişmelere yönelik fikirlerin Bu bilinç, nesnelerin özünün bilgisinin bilinmesini sağlar. Bu
de oluştuğu bir dönemdir. Çağdaş bir felsefe olan ve belli bir öze ulaşmak için daha önce edinilmiş bilgilerden, ön yargı-
coğrafyanın egemenliğinde olmayan 20. yüzyıl felsefesi za- lardan, rastlantısal özelliklerden uzaklaşmak ve bu bilgileri
man içinde sistemleşmiştir.
paranteze almak gerekir.
Buna göre 20. yüzyıl felsefesinin temel problemleri ve
akımları düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi dışa- Parçada hakkında açıklama yapılan felsefi görüş aşağı-
rıda kalır? dakilerden hangisidir?
A) Fenomenoloji
A) Bilginin Kaynağı Sorunu - Rasyonalizm
B) Gerçeklik Görünüş Sorunu - Fenomenoloji B) Kartezyen felsefe
C) Yorum Sorunu - Hermeneutik C) Diyalektik materyalizm
D) Varoluş Öz Sorunu - Varoluşçuluk D) Mantıkçı pozitivizm
E) Değişim Sorunu - Diyalektik Materyalizm
E) Hermeneutik

6. J. P. Sartre, “Varoluş, özden önce gelir.” sözüyle varoluşçu-
3. J. P. Sartre’a göre insan iki tür özgürlüğe sahiptir. Bunlardan luğun önemli bir iddiasını ortaya koymuştur. Sartre, insanın
birincisi insanın, özü belirlenmeden var olduğu için özgür ol- ilk olarak var olduğunu, ortaya çıktığını, göründüğünü ancak
masıdır. Buna belirlenmeme özgürlüğü der. İlk olarak insan sonrasında kendini tanımladığını belirtir. İnsanın özünü oluş-
dünyaya gelir, var olur ve daha sonra özünü kurarak kişi olur.
Var olan bir insanın sonradan bir karakter, kişi olması ise turma gücünü, yine insanın özgür iradesini kullanabilmesine
ikinci özgürlük anlayışıdır. Bu da insanın kendi özünü seçme bağlar. İnsanın özünün doğuştan belirlenmediğini, yaptığı öz-
özgürlüğüdür. gür seçimlerle sonradan oluştuğunu düşünür.

Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sartre’ın görüşüne
ulaşılamaz? uygundur?
A) İnsan genetik kodlarının dışına çıkamaz. A) İnsanın özgürlüğü kendi elindedir.
B) İnsan yapmış olduğu seçimler sonrası kendi olur. B) İnsanın özgürlüğü nesneye bağlanmasıyla oluşur.
C) Nasıl bir insan olacağımızı biz belirleriz.
C) Özgürlüğün sınırlarını Tanrı belirler.
D) İnsanın sahip olduğu özgürlükler özünü bulmasını sağlar.
D) İnsanın başkalarına karşı sorumluluğu yoktur.
E) İnsanın karakteri zamanla oluşur.
E) İnsanın özgürlüğü toplumun elindedir.

163