Page 163 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 2.
ADIM
20. Yüzyıl Felsefesi - 2

1. Sartre’a göre doğuştan rollerimizin yazılı olduğu bir senaryo 4. Yeni ontolojinin önemli temsilcilerinden N. Hartmann’a göre
yoktur. Kim olduğumuzu ve ne olmak zorunda olduğumuzu felsefedeki bütün problemler, Descartes’tan beri mantığa da-
bize anlatan bir “öz” yoktur. Hepimiz zorunlu olarak özgürüz yalı yöntemlerle açıklamalardan ortaya çıkar. Hartmann, man-
ve hepimiz bu varoluşçu belirsizliğe bir cevap bulmak sorum- tıksal doğruların her zaman gerçeği veremeyeceğini belirtir.
luluğunu taşıyoruz. Hartmann’a göre varlık, ruh ve maddedir. Ruh düşünmedir an-
cak bilgi için düşünen özne kadar düşünülen varlığa da ihtiyaç
Bu parçadan hareketle aşağıdaki düşüncelerden hangisine
vardır. Bir nesnenin bilinmesi için nesnenin varlığı gerekir.
ulaşılamaz?
Hartmann’ın görüşleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden
A) İnsan için önceden belirlenmiş bir kader yoktur.
hangisi doğru değildir?
B) İnsan ahlaki değerlerini kendisi oluşturur.
A) Felsefedeki problemlerin çözümünde mantıksal açıkla-
C) Birey kendi özünü gerçekleştirecek olanağa sahiptir.
malar yetersizdir.
D) İnsan kendisini belirleyen özgürlüğe mahkûmdur.
B) Descartes’ın bilgi kuramını eleştirir.
E) İnsanda varoluş, özden sonradır.
C) Özne düşünmenin tek etkin unsurudur.
D) Nesnenin bilinmemesi varlığının olmadığı anlamına gelmez.
2. 20. yüzyıl felsefesi gerçeğin ne olduğunun, nasıl bilineceğinin E) Bilgi, öznenin nesneyi kavramasıyla oluşur.
ele alındığı ve metafizik tartışmaların kendisini hissettirdiği bir
dönem olmasının yanı sıra dünya savaşları gibi toplumsal ve
ekonomik düzlemde yaşanan değişmelere yönelik fikirlerin 5. Edmund Husserl’e göre “Bilinç her zaman bir şeyin bilincidir.”
de oluştuğu bir dönemdir. Çağdaş bir felsefe olan ve belli bir Bu bilinç, nesnelerin özünün bilgisinin bilinmesini sağlar. Bu
coğrafyanın egemenliğinde olmayan 20. yüzyıl felsefesi za- öze ulaşmak için daha önce edinilmiş bilgilerden, ön yargı-
man içinde sistemleşmiştir. lardan, rastlantısal özelliklerden uzaklaşmak ve bu bilgileri
paranteze almak gerekir.
Buna göre 20. yüzyıl felsefesinin temel problemleri
ve akımları düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi Parçada hakkında açıklama yapılan felsefi görüş aşağı-
dışarıda kalır? dakilerden hangisidir?
A) Bilginin Kaynağı Sorunu - Rasyonalizm A) Fenomenoloji
B) Gerçeklik Görünüş Sorunu - Fenomenoloji B) Kartezyen felsefe
C) Yorum Sorunu - Hermeneutik C) Diyalektik materyalizm
D) Varoluş Öz Sorunu - Varoluşçuluk
D) Mantıkçı pozitivizm
E) Değişim Sorunu - Diyalektik Materyalizm
E) Hermeneutik

3. J. P. Sartre’a göre insan iki tür özgürlüğe sahiptir. Bunlardan 6. J. P. Sartre, “Varoluş, özden önce gelir.” sözüyle varoluşçu-
birincisi insanın, özü belirlenmeden var olduğu için özgür ol- luğun önemli bir iddiasını ortaya koymuştur. Sartre, insanın
masıdır. Buna belirlenmeme özgürlüğü der. İlk olarak insan ilk olarak var olduğunu, ortaya çıktığını, göründüğünü ancak
dünyaya gelir, var olur ve daha sonra özünü kurarak kişi olur. sonrasında kendini tanımladığını belirtir. İnsanın özünü oluş-
Var olan bir insanın sonradan bir karakter, kişi olması ise turma gücünü, yine insanın özgür iradesini kullanabilmesine
ikinci özgürlük anlayışıdır. Bu da insanın kendi özünü seçme bağlar. İnsanın özünün doğuştan belirlenmediğini, yaptığı öz-
özgürlüğüdür. gür seçimlerle sonradan oluştuğunu düşünür.

Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sartre’ın görüşüne
ulaşılamaz? uygundur?

A) İnsan genetik kodlarının dışına çıkamaz. A) İnsanın özgürlüğü kendi elindedir.
B) İnsan yapmış olduğu seçimler sonrası kendi olur. B) İnsanın özgürlüğü nesneye bağlanmasıyla oluşur.
C) Nasıl bir insan olacağımızı biz belirleriz. C) Özgürlüğün sınırlarını Tanrı belirler.
D) İnsanın sahip olduğu özgürlükler özünü bulmasını sağlar. D) İnsanın başkalarına karşı sorumluluğu yoktur.
E) İnsanın karakteri zamanla oluşur. E) İnsanın özgürlüğü toplumun elindedir.

163