Page 159 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 2.
ADIM
20. Yüzyıl Felsefesi-1

1. 18. yüzyılda bilimlerin gelişmesi ile birlikte bilimin etkisi altına gi- 4. E. Husserl gerçekliği değil, gerçeklikten edinilen özleri aydınlat-
ren felsefede kesin bilgi arayışları başlamıştır. Deneysel bilimlerin maya çalışır. Fakat bu özler önceden hazır değildir, onların ka-
yükselişi, gerçeğin ne olduğu ve nasıl bilinebileceğine yönelik çö- zanılması gerekir. Öncelikle bir nesnenin özü reel yanından ay-
züm sunan yeni felsefi akımlar oluşmuştur. Bunlardan biri de ol- rılıp araştırılmalıdır. Örneğin bilim, din, toplumsal yaşam yoluyla
gunun dışında gerçek hiçbir şey olmadığını, ancak deneye dayalı
nesneler üzerinde edinilen bütün görüşler, kanılar, kuramlar bir
bilimsel bilginin gerçeğin bilgisi olabileceğini savunur. Gerçeklik
kenara atılır. Amaç ön yargılardan büsbütün arınmış olarak ko-
fizik ötesinde değil, olgusal olanda aranmalıdır. Bu görüş 20. yüz-
nuya sokulmak ve yalnızca nesnelerin kendisini konuşturmaktır.
yıl felsefesinin bilimle olan etkileşimi açısından önemlidir. Çünkü
bu bakış açıları çerçevesinde yapılan çalışmalar 20. yüzyıl akım- Bu parçada görüşleri verilen yaklaşım aşağıdakilerden
larının ortaya çıkmasında önemlidir.
hangisidir?
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Fenomenoloji
A) Bilimlerin ilerlemesi felsefenin önünü tıkamıştır. B) Mantıkçı Pozitivizm
B) 20. yüzyıl felsefesi tamamen özerk bir felsefedir. C) Hermeneutik
C) Metafiziğin bilimle etkileşimi mutlak bilgiyi oluşturmuştur.
D) Yeni Ontoloji
D) Gerçekliğin anlamı tartışma konusu olmaktan çıkmıştır.
E) Diyalektik Materyalizm
E) Gözlemlenebilir olan durumlar, bilimsel niteliğe sahip olabilir.

5. Nurettin Topçu ahlak felsefesinin temelini hareket kavramı
üzerine kurmuştur. Ona göre hareket biyolojik olarak yer de-
2. Bilimin hızlı ilerleyişi ve bilim üzerine yapılan araştırmalar 20. ğiştirme değildir. Hareket, iradenin kendi dışına çıkmasıdır,
yüzyıl felsefesinde filozofların belli alanlarda derinlemesine daha mükemmele duyulan özlemdir, başka bir ifadeyle iman,
araştırmalar yapmalarına neden olmuştur. Felsefi sorunlara isyan ve vicdandır. Bundan dolayı hareket özünde herhangi bir
ve felsefenin ne olduğuna teorik açıdan yaklaşılmış, felse- davranışa indirgenmiş basit eylemler değildir. Hareket, özde
fi sorunların çözümüne ilişkin yeni yollar ve kuramlar ortaya iradesel bir süreç olduğundan o, eşyayı ve kendini, kendi eliyle
çıkmıştır. Böylece bu dönemde dünyada akademisyen ola- değiştirmektir. Düşünerek hareket etme özelliğine sahip olan
rak çalışmayan filozof neredeyse kalmamıştır.
insana üstün bir varlık tarafından amaç verilmiştir. İnsanın
Bu parçada 20. yüzyıl felsefesinin aşağıda verilen amacı da sonsuz olana yani Allah’a ulaşmaktır.
özelliklerinden hangisine değinilmemiştir?
Buna göre N. Topçu’nun felsefesi ilgili aşağıdaki yargı-
A) Felsefede uzmanlaşmaların olduğuna lardan hangisine ulaşılabilir?
B) Felsefenin yeni yöntemler kazandığına
A) Hareket insanın içgüdüsel bir etki karşısında eylemde bu-
C) Felsefede yeni akımların oluştuğuna lunmasıdır.
D) Felsefi eserlerin çoğaldığına
B) Bireyin özgür iradesi onu sürekli bir isyana zorlar.
E) Felsefenin üniversiteler yoluyla her yere yayıldığına
C) İnsanın hareketinin yöneldiği herhangi bir gayesi yoktur.
D) Bireyin eylemleri kendi iradesi dışında önceden belirlenmiştir.
3. W. Dilhtey’e göre ‘‘Yeniçağın bilgi kuramı bize bilgi ağacının
E) Hareket istenç sahibi bireyin yüzünü sonsuzluğa çevirmesidir.
güneş ışığı altındaki gelişmesini sunmaktadır. Oysa bu ağa-
cın yer altında kalan kökleri vardır ki bu kökler tinsel -tarihsel-
yaşamsal niteliktedir ve gerçek bir bilgi kuramı bu kökleri de
6. T. Kuhn’a göre bilimsel sorgulamanın temelinde bilim insanları
görmemizi sağlamalıdır.”
tarafından kabul görmüş inançlar bütünü ve problemlerin nasıl
W. Dilthey’in bu sözlerinden aşağıdaki yargıların hangisi- anlaşılması gerektiği konusunda hemfikir olunan gelenekler var-
ne ulaşılabilir? dır. Bir konuda zihinsel ve kavramsal bir modele sahip olmak
demek konuda bilimsel kuramsal bir çerçeveye sahip olmak de-
A) Epistemoloji yüzü insana dönük gerçekliklerin temeline
mektir. Bu çerçeve, bilimin gelişmesinde anahtar gibidir.
inmelidir.
B) Bilginin gerçekliği yaşamda kabul görmesiyle doğru orantılıdır Parçaya göre T. Kuhn aşağıdakilerden hangisini bilimin
gelişmesi için anahtar olarak görmektedir?
C) Bilginin temeli beslendikçe yığılımlı olarak ilerler.
D) İnsanlar kendilerini epistemolojik anlamda geliştirmelidir. A) Metafizik B) Paradigma C) Diyalektik
E) Tinsel dünya olguların empirik bir gerçeklik alanıdır. D) Yanlışlanabilirlik E) Fenomenolojik yöntem

157