Page 156 - 3 ADIM TYT FELSEFE
P. 156
FELSEFE 3. ADIM
7. Hegel’e göre “Ben”, gerçek özgürlüğünün neye dayandığını 10. • Montesquieu: Devletin gücü bireylerin haklarının güven-
keşfetmeden önce çeşitli deneyim aşamalarından -tanınma cesi için yasalarla sınırlandırılmalıdır.
ihtiyacı, yaşam/ölüm mücadelesi, efendi/ köle çatışmasıgeç- • Yusuf Has Hacip: Devlet ve bireyler arasında karşılıklı
mek zorundadır. Marx’a göre ise Hegel, üç karşıtlık türünü hak ve sorumluluklar vardır ve devletin yöneticisinin göre-
ayıramamıştır. Gerçekten de bir idealist olarak Hegel üç kar- vi halkın güvenliğini sağlamaktır.
şıtlık türünü birbirinden ayıramazdı. Esasında Hegel gerçek-
• J. J. Rousseau: İnsanlar kendi aralarında bir sözleşme
liğin tümünün Mutlak İde’nin bir belirtisi olarak ortak bir özü
yaparak yetkilerini bir egemene devrederler. Ancak hâlâ
paylaştığını düşünmüştür. Dolayısıyla, Hegel karşıtların birli-
yetkilerinin sahibidirler.
ğini değil karşıtların özdeşliğini vurgulamıştır.
• J. Locke: Devleti kurmakla bireyler haklarını siyasi bir oto-
Bu parçada tartışılan felsefe kavramı aşağıdakilerden riteye devretmişler, haklarının bu siyasi otorite tarafından
hangisidir? korunmasını sağlamışlardır.
A) Gerçeklik Bu düşünürlerin yaptığı açıklamalar aşağıdaki sorular-
dan hangisinin cevabı niteliğindedir?
B) Diyalektik
C) Epokhe A) Devletin temel özellikleri nelerdir?
D) Numen B) Bireyin devlete karşı sorumlulukları nelerdir?
E) İdol C) Devlet bireye karşı hangi haklara sahiptir?
D) Birey ve devlet ilişkisi nasıldır?
E) Bireyin topluma karşı görevleri nelerdir?
8. Davranışının ilkesi sanki senin istemenle genel bir doğa ya-
sası olacakmış gibi olmalıdır. Eğer en yüksek bir pratik ilkenin
ve insanın istemesi bakımından bir kesin buyruğun olması
gerekiyorsa bu, kendisi amaç olduğundan zorunlu olarak her-
kes için amaç olmalıdır. Dolayısıyla genel pratik yasa işini gö-
rebilen bir ilke ya da buyruk olmalı. Bu buyruk, aynı zamanda
sırf ödeve saygıdan dolayı yerine getirilmelidir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Kant’ın sözünü ettiği 11. Fransız aydınlanmacıları sadece doğanın değil, insan davra-
“kendisi ve herkes için amaç olan” ahlaki eyleme örnektir? nışının gizlerine de nüfuz edebilmek için haklı olarak düşünce
özgürlüğü talebinde bulundular. Özellikle dinde var olduğuna
A) Market sahibinin daha çok satış yapmak için fiyatları dü-
şük tutması inandıkları akıl dışı unsurlara ve batıl inanışlara savaş açtılar.
Saraya ve baskıcı yönetim biçimlerine şiddetle karşı çıktılar.
B) Bir kişinin çevresi tarafından sevilmek için sözünde durması Geleneksel dine savaş açan bu filozofların gözünde, gele-
C) Tanınmak isteyen bir doktorun ücretsiz hasta tedavi etmesi neksel Hristiyan Tanrısı, Newton’un düzenli işleyen dünya
makinasının yaratıcısı olamayacak kadar keyfi ve kaprisliydi.
D) Bir kişinin yardıma ihtiyacı olanların yararlanması için ha-
Bu yüzden deist bir Tanrı anlayışını benimsediler. Bu anlayış-
yır kurumuna bağış yapması
ta Tanrı evreni yarattıktan sonra ona müdahalede bulunma-
E) Bir sürücünün trafik cezası almaktan korktuğu için trafik mıştır. Bu nedenle vahiy, kutsal kitap, peygamber gibi varlık-
kurallarına uyması ların gerçekliği yoktur.
Bu parçadan hareketle Fransız aydınlanmacıları ile ilgili
9. I. Kant, insan aklının kendisi ile dış dünya arasındaki ilişkisi- hangisi söylenemez?
ni konu edinir. Buna göre, ancak bize göründükleri biçimiyle
A) Yaşadıkları dönemlerinde düşünce özgürlüğünün olma-
nesneleri bilebiliriz; bize görünüşlerinin dışında, kendinde
dığını düşünmüşlerdir.
nesnelerin nasıl olduğunu bilemeyiz.
B) Hristiyan inancında akla aykırı bölümlerin bulunduğunu
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
ileri sürmüşlerdir.
A) İnsan aklı görünenleri bilebilir. C) Dine karşı yöneltilen eleştirilere karşı çıkarak dinî dogma-
B) İnsan aklı bilgi edinmede sınırlıdır. ları savunmuşlardır.
C) Akıl, kendinde şey hakkında bilgi edinemez. D) Hristiyanlık dinini gerici ve batıl unsurlar barındırmakla
eleştirmişlerdir.
D) İnsan aklı dış dünya hakkında bilgi edinebilir.
E) Newton’un maddesel dünya görüşünde Hristiyan Tan-
E) Tanrı, ruh, ölümsüzlük gibi konular kesin bilgi alanımızın
rı’sının yeri olmadığını düşünmüşlerdir.
içindedir.
154