Page 153 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
18. Yüzyıl - 19. Yüzyıl Felsefesi - 2

1. Hume’a göre iki temel algı türü vardır: İzlenimler ve fikirler. 4. Hegel’e göre deneye hiç başvurmadan sırf düşünce ile kesin
İzlenimler bir şeyi gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, bilgiye ulaşılabilir. Çünkü özne ile öznenin yöneldiği nesne
nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da dilediğimiz zaman edin- aynı aklın değişik biçimleridir.
diğimiz deneyimlerdir. Hume’a göre izlenimler fikirlere göre
daha canlıdırlar. Fikirler ise izlenimlerin kopyalarıdır; onlar Hegel’in bu görüşünün temelinde aşağıdaki yargılardan
deneyimlerimizi hatırladığımız ya da imgelerimizi kullandığı- hangisi bulunmaktadır?
mızdaki düşüncelerimizin nesneleridir.
A) Var olmak algılanmış olmaktır.
Parçadan hareketle;
B) Düşünüyorum, o hâlde varım.
I. Fikirler olmadan izlenimler olamaz.
C) Duyumlardan geçmeyen bilgi akılda olamaz.
II. İzlenimler deney yoluyla elde edilirler.
III. Fikirlerin kaynağı izlenimlerdir. D) Tüm bilgimiz deneyle başlar, ancak deneyden doğmaz.
yargılarından hangileri doğrudur? E) Akılsal olan her şey gerçek; gerçek olan her şey akılsaldır.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
5. Kant da tıpkı empiristler gibi tüm bilgimizin deneyimle başla-
C) Yalnız III dığını savunur. Fakat Kant’a göre tüm bilgilerimiz deneyimle
D) I ve II başlamış ve harekete geçirilmiş olsa bile, bu tümünün de-
E) II ve III neyimden doğduğu anlamına gelmez çünkü deneyim yal-
nızca algı içeriklerini bize vermekle yetinmez. Deneyim aynı
zamanda bir süreçtir ve zamana işaret eden bu süreç bizde
2. Kant’a göre bütün iyiyi hedefleyen eylemlerimiz sonuç olarak deneyimden kaynaklanmayan bazı zihinsel form ve katego-
boşa çıksa bile iyi irade bir mücevher gibi parlar. rileri de harekete geçirir. Algı içerikleriyle harekete geçen ve
Buna göre Kant için bir eylemin iyi olmasını belirleyen işlevsellik kazanan bu form ve kategoriler, insanın duyumsa-
aşağıdakilerden hangisidir? ma ve düşünme yetisinin deneye önsel, yani a priori yapısına
işaret ederler.
A) Topluma sağladığı fayda
B) Ödev duygusu Buna göre Kant’ın aşağıdaki kavramlardan hangisini uz-
C) Bireysel haz laştırmaya çalıştığı söylenebilir?
D) Mutluluk duygusu A) Akıl - sezgi
E) Manevi haz B) Olgu - sezgi
C) Deney - akıl

3. “Benim yerime düşünen bir kitabım, vicdanımın yerini tutan D) Duyum - olgu
bir din adamım, perhizim ile ilgilenerek sağlığım için karar E) Duyum - sezgi
veren bir doktorum oldu mu zahmete katlanmama hiç gerek
kalmaz artık.”
6. Kant’a göre ödev, bütün insanlar için geçerli olan evrensel
Kant ahlak ilkesi niteliği taşır. Bu ahlak, “Öyle davran ki, istenç il-
kelerin her zaman için evrensel bir yasanın ilkesi olarak da
Kant’ın bu eleştirisini;
geçerli olabilsin.” diyen ahlaktır. Ödev ahlakı kesin buyruktur
I. Tembel ve korkak insanlar akıllarını bir otoriteye devrederler. ve herkesi yükümlü kılar.
II. Ergin olmama durumu çok rahattır.
Buna göre Kant’ın ödev ahlakını belirleyen ölçüt aşağı-
III. İnsanlar kendi rızaları ile erginleşmemiş olarak kalırlar. dakilerden hangisidir?
yargılarından hangileri destekler? A) Eylemin bireye kazandıracağı mutluluk

A) Yalnız I B) Eylemin verdiği haz
B) Yalnız III C) Eylemin bireye sağladığı yarar
C) I ve II
D) Eylemin yapılışındaki amaç
D) II ve III
E) Eyleme diğer bireylerin verdiği önem
E) I, II ve III

153