Page 155 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
18. Yüzyıl - 19. Yüzyıl Felsefesi-2

1. Hume’a göre iki temel algı türü vardır: İzlenimler ve fikirler. 4. Hegel’e göre deneye hiç başvurmadan sırf düşünce ile kesin
İzlenimler bir şeyi gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, bilgiye ulaşılabilir. Çünkü özne ile öznenin yöneldiği nesne
nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da dilediğimiz zaman edin- aynı aklın değişik biçimleridir.
diğimiz deneyimlerdir. Hume’a göre izlenimler fikirlere göre
Hegel’in bu görüşünün temelinde aşağıdaki yargılardan
daha canlıdırlar. Fikirler ise izlenimlerin kopyalarıdır; onlar
hangisi bulunmaktadır?
deneyimlerimizi hatırladığımız ya da imgelerimizi kullandığı-
mızdaki düşüncelerimizin nesneleridir. A) Var olmak algılanmış olmaktır.
B) Düşünüyorum, o hâlde varım.
Parçadan hareketle;
C) Duyumlardan geçmeyen bilgi akılda olamaz.
I. Fikirler olmadan izlenimler olamaz.
D) Tüm bilgimiz deneyle başlar, ancak deneyden doğmaz.
II. İzlenimler deney yoluyla elde edilirler. E) Akılsal olan her şey gerçek; gerçek olan her şey akılsaldır.
III. Fikirlerin kaynağı izlenimlerdir.

yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 5. I. Kant da tıpkı empiristler gibi tüm bilgimizin deneyimle baş-
ladığını savunur. Fakat Kant’a göre tüm bilgilerimiz dene-
D) I ve II E) II ve III
yimle başlamış ve harekete geçirilmiş olsa bile, bu tümünün
deneyimden doğduğu anlamına gelmez çünkü deneyim yal-
nızca algı içeriklerini bize vermekle yetinmez. Deneyim aynı
zamanda bir süreçtir ve zamana işaret eden bu süreç bizde
2. I. Kant’a göre bütün iyiyi hedefleyen eylemlerimiz sonuç ola- deneyimden kaynaklanmayan bazı zihinsel form ve katego-
rak boşa çıksa bile iyi irade bir mücevher gibi parlar. rileri de harekete geçirir. Algı içerikleriyle harekete geçen ve
işlevsellik kazanan bu form ve kategoriler, insanın duyumsa-
Buna göre Kant için bir eylemin iyi olmasını belirleyen ma ve düşünme yetisinin deneye önsel, yani a priori yapısına
aşağıdakilerden hangisidir? işaret ederler.
A) Topluma sağladığı fayda Buna göre I. Kant’ın aşağıdaki kavramlardan hangisini
uzlaştırmaya çalıştığı söylenebilir?
B) Ödev duygusu
C) Bireysel haz A) Akıl - sezgi
D) Mutluluk duygusu B) Olgu - sezgi
C) Deney - akıl
E) Manevi haz
D) Duyum - olgu
E) Duyum - sezgi

3. “Benim yerime düşünen bir kitabım, vicdanımın yerini tutan
bir din adamım, perhizim ile ilgilenerek sağlığım için karar
veren bir doktorum oldu mu zahmete katlanmama hiç gerek 6. I. Kant’a göre ödev, bütün insanlar için geçerli olan evrensel
kalmaz artık.” ahlak ilkesi niteliği taşır. Bu ahlak, “Öyle davran ki, istenç il-
I. Kant kelerin her zaman için evrensel bir yasanın ilkesi olarak da
geçerli olabilsin.” diyen ahlaktır. Ödev ahlakı kesin buyruktur
Kant’ın bu eleştirisini;
ve herkesi yükümlü kılar.
I. Tembel ve korkak insanlar akıllarını bir otoriteye devre-
Buna göre Kant’ın ödev ahlakını belirleyen ölçüt aşağı-
derler.
dakilerden hangisidir?
II. Ergin olmama durumu çok rahattır.
A) Eylemin bireye kazandıracağı mutluluk
III. İnsanlar kendi rızaları ile erginleşmemiş olarak kalırlar.
B) Eylemin verdiği haz
yargılarından hangileri destekler? C) Eylemin bireye sağladığı yarar

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) Eylemin yapılışındaki amaç
D) II ve III E) I, II ve III E) Eyleme diğer bireylerin verdiği önem

153