Page 154 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

7. Hegel’e göre “Ben”, gerçek özgürlüğünün neye dayandığını 10. • Montesquieu: Devletin gücü bireylerin haklarının güven-
keşfetmeden önce çeşitli deneyim aşamalarından -tanınma cesi için yasalarla sınırlandırılmalıdır.
ihtiyacı, yaşam/ölüm mücadelesi, efendi/ köle çatışması- • Yusuf Has Hacip: Devlet ve bireyler arasında karşılıklı
geçmek zorundadır. Marx’a göre ise Hegel, üç karşıtlık tü- hak ve sorumluluklar vardır ve devletin yöneticisinin göre-
rünü ayıramamıştır. Gerçekten de bir idealist olarak Hegel vi halkın güvenliğini sağlamaktır.
üç karşıtlık türünü birbirinden ayıramazdı. Esasında Hegel
• J. J. Rousseau: İnsanlar kendi aralarında bir sözleşme
gerçekliğin tümünün Mutlak İde’nin bir belirtisi olarak ortak bir
yaparak yetkilerini bir egemene devrederler. Ancak hâlâ
özü paylaştığını düşünmüştür. Dolayısıyla, Hegel karşıtların
yetkilerinin sahibidirler.
birliğini değil karşıtların özdeşliğini vurgulamıştır.
• J. Locke: Devleti kurmakla bireyler haklarını siyasi bir oto-
Bu parçada tartışılan felsefe kavramı aşağıdakilerden riteye devretmişler, haklarının bu siyasi otorite tarafından
hangisidir? korunmasını sağlamışlardır.
A) Gerçeklik Bu düşünürlerin yaptığı açıklamalar aşağıdaki sorulardan
B) Diyalektik hangisinin cevabı niteliğindedir?
C) Epokhe A) Devletin temel özellikleri nelerdir?
D) Numen
B) Bireyin devlete karşı sorumlulukları nelerdir?
E) İdol
C) Devlet bireye karşı hangi haklara sahiptir?
D) Birey ve devlet ilişkisi nasıldır?
8. Davranışının ilkesi sanki senin istemenle genel bir doğa ya- E) Bireyin topluma karşı görevleri nelerdir?
sası olacakmış gibi olmalıdır. Eğer en yüksek bir pratik ilkenin
ve insanın istemesi bakımından bir kesin buyruğun olması
gerekiyorsa bu, kendisi amaç olduğundan zorunlu olarak her-
kes için amaç olmalıdır. Dolayısıyla genel pratik yasa işini gö-
rebilen bir ilke ya da buyruk olmalı. Bu buyruk, aynı zamanda
sırf ödeve saygıdan dolayı yerine getirilmelidir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Kant’ın sözünü ettiği
11. Fransız aydınlanmacıları sadece doğanın değil, insan davra-
“kendisi ve herkes için amaç olan” ahlaki eyleme örnektir?
nışının gizlerine de nüfuz edebilmek için haklı olarak düşünce
A) Market sahibinin daha çok satış yapmak için fiyatları özgürlüğü talebinde bulundular. Özellikle dinde var olduğuna
düşük tutması inandıkları akıl dışı unsurlara ve batıl inanışlara savaş açtılar.
B) Bir kişinin çevresi tarafından sevilmek için sözünde durması Saraya ve baskıcı yönetim biçimlerine şiddetle karşı çıktılar.
C) Tanınmak isteyen bir doktorun ücretsiz hasta tedavi et- Geleneksel dine savaş açan bu filozofların gözünde, gelenek-
mesi sel Hristiyan Tanrısı, Newton’un düzenli işleyen dünya maki-
D) Bir kişinin yardıma ihtiyacı olanların yararlanması için nasının yaratıcısı olamayacak kadar keyfi ve kaprisliydi. Bu
hayır kurumuna bağış yapması yüzden deist bir Tanrı anlayışını benimsediler. Bu anlayışta
E) Bir sürücünün trafik cezası almaktan korktuğu için trafik Tanrı evreni yarattıktan sonra ona müdahalede bulunmamış-
kurallarına uyması tır. Bu nedenle vahiy, kutsal kitap, peygamber gibi varlıkların
gerçekliği yoktur.

Bu parçadan hareketle Fransız aydınlanmacıları ile ilgili
hangisi söylenemez?
9. Kant, insan aklının kendisi ile dış dünya arasındaki ilişkisi- A) Yaşadıkları dönemlerinde düşünce özgürlüğünün olma-
ni konu edinir. Buna göre, ancak bize göründükleri biçimiyle dığını düşünmüşlerdir.
nesneleri bilebiliriz; bize görünüşlerinin dışında, kendinde
nesnelerin nasıl olduğunu bilemeyiz. B) Hristiyan inancında akla aykırı bölümlerin bulunduğunu
ileri sürmüşlerdir.
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
C) Dine karşı yöneltilen eleştirilere karşı çıkarak dinî dogma-
A) İnsan aklı görünenleri bilebilir. ları savunmuşlardır.
B) İnsan aklı bilgi edinmede sınırlıdır. D) Hristiyanlık dinini gerici ve batıl unsurlar barındırmakla
C) Akıl, kendinde şey hakkında bilgi edinemez. eleştirmişlerdir.
D) İnsan aklı dış dünya hakkında bilgi edinebilir. E) Newton’un maddesel dünya görüşünde Hristiyan Tanrı’sının
yeri olmadığını düşünmüşlerdir.
E) Tanrı, ruh, ölümsüzlük gibi konular kesin bilgi alanımızın
içindedir.

154