Page 148 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

6. 18-19. yüzyıl filozoflarından bazılarının ele aldığı felsefe 9. Birçoğumuz “özgürlük” veya “devlet” gibi kavramlara sahibiz.
problemleri şunlardır: Kant’a göre bilgilerimiz deneyimle ge- Ancak bunlar dünyada görebildiğimiz, dokunabildiğimiz ya da
lir ama bilgi, deneyim değildir. Renkleri görmeden bilemeyiz koklayabildiğimiz şeyler değildir. Empirist filozof Locke, öz-
ama görme deneyimi renk değildir. ‘‘Bilgi deneyim olmadan gürlük gibi karmaşık fikirlerin bile, en nihayetinde, basit algı
sadece akılla, akıl olmadan da sadece deneyimle elde edi- parçalarının bir araya gelmesinden oluştuğunu iddia eder.
lemez.’’ diyerek bilginin elde edilişini sorgulamıştır. Locke
Buna göre empirizmin temel iddiası aşağıdakilerden
başka bir felsefi alanda devlet kavramını sorgulayarak liberal
hangisidir?
bir devlet sistemini savunmuştur. Bentham ahlak felsefesinde
faydacılığı öne çıkarmıştır. İnsanın acıdan kaçtığını ve hazza A) Bilgi, duyu verilerinin aklın apriori kategorilerinde şekillenmesi
yöneldiğini iddia etmiştir. Hegel ise varlıkların oluş ve değişi- ile oluşur.
mini diyalektik bir tarzda açıklamıştır.
B) Gerçeğin bilgisi akıl yürütme ve mantıksal çıkarımlarla oluşur.
Bu parçadan hareketle 18-19. yüzyılda aşağıdakilerden C) Deneyimlerimizden elde ettiğimiz bilgiler yanıltıcıdır.
hangisinin öne çıkan bir problem olduğu söylenemez?
D) Tüm bilgilerimizin kaynağı deneyimdir.
A) Doğru bilginin kaynağı
E) Mutlak bilginin kaynağı akıldır.
B) Birey-devlet ilişkisi
C) Ahlakın ilkesi
D) Varlığın oluşu
E) Tanrı-varlık ilişkisi
10. “Akıl hiçbir şeyi algılayamaz, duyular hiçbir şeyi düşünemez.
Bilgi ancak bunların birleşik faaliyetinden doğar.” diyen Kant,
felsefe tarihi içerisindeki hangi iki görüşü uzlaştırmıştır?
A) Fenomenoloji - Analitik felsefe
7. Zihnin kendisinde algıladığı ya da algının, düşüncenin ya da
anlığın dolaysız nesnesi olan her şeye ide diyorum; zihnimizde B) Rasyonalizm - Empirizm
herhangi bir ide üretme gücüne de, gücün bulunduğu nesne- C) Pozitivizm - Entüisyonizm
nin niteliği diyorum.
D) Kritisizm - Pragmatizm
“Locke” E) Septisizm - Rasyonalizm
Locke’un bu görüşleri aşağıdaki bilgi anlayışlarından han-
gisini savunduğunu göstermektedir?
A) “Doğru bilginin kaynağı akıldır.” diyen rasyonalizmi
B) “Bilginin kaynağı deneydir.” diyen empirizmi

C) “Bilginin kaynağı hem akıl hem deneydir.” diyen kritisizmi 11. Bir hasta için ilik kan hücresi bağışlayacak olan donörler
aranmaktadır. Hasta ile uyumlu ilik kan hücrelerine sahip iki
D) “Doğru bilgi olgusal bilgidir.” diyen pozitivizmi
donör ilik bağışı için gönüllü olmuştur. Birinci donör işlemle-
E) “Fayda sağlayan bilgi doğrudur.” diyen pragmatizmi rinin başlatıldığı sırada temin edilen maddi tutarı alarak has-
taneden uzaklaşmıştır. Bunun üzerine işlemler diğer gönüllü
donörle tamamlanmıştır.

Bu örnek olay yalnızca Kant’ın ödev ahlakı açısından
8. Mill düşüncesinde: “Çok sayıda insana en yüksek mutluluğu
değerlendirildiğinde;
verebilmek” ilkesini temel alır. Ona göre mutluluk veren ey-
lemler iyi, mutsuzluk veren eylemler kötüdür. Mutluluk, haz- I. İlik kan hücresi bağışlama eylemine donörler maddi des-
zın varlığı ve acının yokluğu anlamına gelir. tek amaçlı başvurduklarından eylem ahlaki olamaz.
II. Gönüllü donörlerden ikincisi maddi tutara yönelik eylem-
Bu açıklamadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisi-
de bulunmadığından ahlaki bir eylem sergilemiştir.
ne ulaşılabilir?
III. Gönüllü donörlerden birincisi faydasına uygun eylem-
A) Kötü eylemler mutluluk verir.
de bulunurken aynı zamanda maddi tutara yönelik eylem-
B) İnsan doğası gereği mutludur. de de bulunduğundan davranışı ahlaki değildir.

C) İnsan bencil olduğu sürece mutlu olur. yargılarından hangileri doğrudur?
D) İnsan hazlarının peşinde koşarak mutlu olabilir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Ahlaki eylemin amacı, bütün insanların mutlu olmasıdır. D) II ve III E) I, II ve III

148