Page 143 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
15. Yüzyıl - 17. Yüzyıl Felsefesi-2

1. T. Hobbes, “Leviathan” adlı eserinde devlet koruması tama- 3. 15-17. yüzyıl felsefi düşüncesinin ortaya çıkmasında İslam
men kalktığında kendimizi içinde bulacağımız durumdaki ya- dünyasından yapılan çeviri faaliyetlerinin etkisi büyüktür.
şam koşullarını hayal etmeye davet eder. Bu hayalî dünyada Yüzyıllar boyunca Orta Çağ’ın karanlık dehlizlerinde dolaşan
doğru ya da yanlış olmazdı çünkü yasalar olmazdı, yasala- Batı, tekrar bilime ve felsefeye yönelmek istemiştir ama elin-
rı uygulayacak üstün bir güç olmazdı. Mülkiyet de olmazdı, deki birçok bilgiyi kiliseye ters düştüğü gerekçesi ile yok et-
herkesin edinip koruyabildiği her şeye hakkı vardı. Hobbes’a tiği için amacına ulaşamamıştır. Batı dünyası aradığı bilgiye
göre hak ile haksızlık, iyi ile kötünün sözü ancak devlette İslam dünyası üzerinden yapılmış çeviriler sayesinde ulaş-
edilebilir. Başka bir deyişle doğru, yanlış, adalet, adaletsizlik, mış, böylelikle Rönesans gerçekleşmiş ve modern felsefenin
dünyada daha önce var oldukları keşfedilen şeyler değil, bir temelleri atılmaya başlanmıştır.
devletin içinde egemen güçlerin belirlediği değerlerdir.
Bu parçadan hareketle;
Verilen bilgiye göre T. Hobbes’un “Leviathan” adlı ese-
I. Düşünce alanındaki gelişmeler uygarlıklar arasındaki etki-
rinde devlet korumasının olmadığı durum aşağıdakiler-
leşimle gerçekleşir.
den hangisi ile ifade edilir?
II. Modern felsefenin doğuşunda İslam dünyasından yapılan
A) Genel irade
çeviriler etkili olmuştur.
B) Doğa durumu
III. Batı uygarlığının dini değerleri 15-17. yüzyıl felsefesini
C) Doğa yasası desteklemiştir.

D) Topluluk IV. Batı uygarlığı dinin etkisinden sıyrılarak rasyonel adımlar
atmıştır.
E) Egemen güç
V. İslam dünyasındaki baskılardan kaçan düşünürler, mo-
dern felsefenin doğuşuna katkı sağlamıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
2. Descartes’ın kesin doğrulara ulaşmak için uyguladığı dört
A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve V
kuralının ilki; doğruluğu apaçık bilinmeyen hiçbir şeyi doğru
olarak kabul etmemek, acele yargı vermekten ve ön yargılara D) I, II ve IV E) II, IV ve V
saplanmaktan dikkatle çekinerek ve verilen yargılarda yal-
nızca kendilerinden kuşku duyulamayacak derecede açık ve
seçik olarak kavranılan şeyleri bulundurmaktır. Bu kural bize,
Descartes felsefesinin en temel kavramlarından biri olan açık
ve seçik kavramını sunar. Descartes’a göre ancak açık ve se-
çik olarak kavranılan şeyler hakkında yargı verildiğinde alda-
nılmaz. Öyleyse açık olan; “dikkatli bir zihne görünen ve belli
olan” bilgidir, seçik olan ise “keskin ve başka bilgilerden ayrı 4. Descartesçı şüphe, iyimser ve kahramanca bir şüphedir, o
bir bilgi”dir. Artık doğruluğun ölçütü açık ve seçik olmasıdır. felsefe binasının inşa edilmesinden önce gelen bir alan te-
mizlemedir; ilk hareket noktasıdır. Yeni bir felsefe kurmak için
Buna göre aşağıdakilerden hangisinde açık ve seçik kav-
daha önceki bütün bilgilerin iradi olarak bir yana bırakılması,
ramları doğru şekilde örneklenmemiştir?
yok sayılmasıdır.
A) Ağzının içinde bir ağrı olduğu bilgisine sahip kişinin, dok-
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
tor sorduğunda hangi dişinin ağrıdığını da göstermesi
B) Güneş ışığı altında görünen şeyin bilgisine sahip olan ki- A) Şüphe, insana iyimser ve sarsılmaz bir ruh hali sağlar.
şinin, o şeyin aynı zamanda hangi nesne olduğunu da B) Nesnel doğrular yoktur; tüm bilgi şüpheyle karşılanmalıdır.
söylemesi
C) Şüphe, doğruya ulaşmanın hizmetine sunulmuş bir yön-
C) Bir konuda açık bir fikre sahip olan kişinin, o konuyla ilgili temdir.
olguların kurucu ögelerinin belirsizliğini ortaya koyması
D) Duyulara dayalı bilginin yanıltıcılığı nedeniyle doğru bilgi-
D) Kedilerin kuyruklu olduğu bilgisine sahip olan çocuğun, ye ulaşılamaz.
köpek gördüğünde onun kedi olmadığını söylemesi
E) Zihnin, herhangi bir şeyi tasdik etme veya inkar etme gü-
E) Ufukta bir nesne gören kişinin nesne yaklaştıkça o nes- cüne sahip olmaması nedeniyle her şey şüphe ile karşı-
nenin gemi olduğunu ayırt etmesi lanmalıdır.

141