Page 142 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 2. ADIM

6. Her ütopyacı hem gerçekleri iyi kavrayan hem de düş kuran 9. Ütopyalar, ideali isteyenle tam tersi durumu öngören anlatılar
kişidir. Yaşanan gerçeklerin eleştirisinden hareket ederek ne- olarak ikiye ayrılır. Ters ütopya ya da istenmeyen ütopya ola-
yin nasıl olması gerektiğini belirleyip düşsel bir yapı oluşturur. rak isimlendirilen ikinci tip ütopyalar var olan durumun daha
Yani ütopyacı sadece eleştiri düzeyinde kalmakla yetinmez. da kötüye gideceğini anlatan toplum tasarımlarıdır.
Aynı zamanda var olan toplumsal gerçeklerden farklı olan Buna göre aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmesi isten-
bir toplum modelini de düşler. Böylece gerçeklerden hareket meyen ütopyalardandır?
eden ütopyacı, ütopyası ile gerçek dışılığa ulaşır.
A) Platon-Devlet B) Farabi-Erdemli Şehir
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
C) Bacon-Yeni Atlantis D) George Orwell-1984
den hangisidir?
E) Thomas More-Ütopya
A) Ütopyalar gerçekleşmesi olanaksız düşsel yaklaşımlardır.
B) Olumlu ütopyalar, bilime ve eşitliğe dayalı toplum model-
leridir. 10. 15-17. yüzyıl felsefesi, İlk Çağ felsefesine özlem duyan düşünce-
C) Korku ütopyaları, gelecekte insanları olumsuz koşulların lerle doludur. Orta Çağ’ın dogmatik anlayışından sıyrılarak yeni
beklediğini içeren uyarılar niteliğindedir. bir insan anlayışı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bilim insanların-
dan Kopernik, Orta Çağ boyunca kabul görmüş Dünya merkezli
D) Ütopyalar, düşsel bir düzeni ifade etmelerine rağmen ger-
evren sistemi yerine, Güneş merkezli bir evren düşüncesi ortaya
çeklerden tümüyle kopmuş değildir.
atmıştır. Galileo Galilei, “Taşın niçin düştüğünü değil nasıl düş-
E) Geleceğe yönelik kurgular olan ütopyaların geçmişle tüğünü merak ediyorum.” diyerek taşın düşme yasasını araştır-
bağlantısı yoktur. mıştır. Bacon ise tümevarım yöntemine dikkatleri çekerek bilim
insanlarına nasıl araştırma yapılacağını göstermiştir. Descartes,
“Düşünüyorum, o hâlde varım.” argümanı ile beden ve ruh ayrımı
7. Machiavelli gerçekçi bir siyaset kuramcısıydı. Ona göre in-
yapmıştır. Thomas More gibi düşünürler ise yeni devlet tasarım-
san; doğası gereği bencil, çıkarcı, kendini düşünen, ihtiraslı,
ları hayal etmişlerdir.
rakiplerini alt etmeyi isteyen bir varlıktır. Machiavelli insanı
böyle tanımladıktan sonra siyasetin temel amacını kişisel ihti- Buna göre 15-17. yüzyıl felsefesinde aşağıdakilerden
ras, çıkar olarak gördü. Siyaset de temelde, bu farklı çıkarla- hangisinin öne çıkan görüşlerden olduğu söylenemez?
rın uzlaştırılmasıydı.
A) Hümanizm B) Bilimsel yöntem
Machiavelli’nin bu yaklaşımına göre siyasetin amacı aşa- C) Kartezyen felsefe D) Siyaset felsefesi
ğıdakilerden hangisi olmalıdır?
E) Varoluşçuluk
A) Bireylerin doğal haklarını korumak
B) Bireylerin isteklerini ortak paydada buluşturmak
11. Orta Çağ Avrupa’sının belki de en büyük eksikliği, zaman
C) Suç işleyenleri cezalandırmak
zaman felsefe ve bilime dair bilgiler söylense de bunların
D) Toplumsal değerleri yüceltmek ilerleyememiş olması ve kalıcı hâle gelmemesidir. Bunda
E) Halkın beklentilerini karşılamak İskenderiye Okulu’nun Romalılar tarafından yok edilmesi ve
yüzyıllarca bu tarz okulların kurulamaması da önemli olmuş-
tur. Hatta 15. yüzyıla kadar okullaşmanın homojen yapıda
8. 15-17. yüzyıl, bilgi alanlarında hızlı ve köklü değişikliklerin olmasını ve tek elde toplanmasını da buna dâhil edebiliriz.
olduğu bir dönemdir. Bu değişiklikler, bilgi alanları üzerinden Bir devir kapanırken nihayet bu döneme direnen Floransa
çeşitli şekillerde topluma yansımış ve zamanla benimsenip kenti kendi içinde sanata, bilime ve felsefeye can veren okul-
bir yaşam kültürü hâlini almıştır. İşte bu dönemde İtalya’da lar açmıştır. Sonu “izm” ile biten yeni kavramların türemesine
başlayan Hümanizm de yeni hayat anlayışı ile insan ve dün- olanak sağlanmıştır. Böylece felsefi anlamda, dünya yeniden
ya üzerine felsefe yapma, insanı ve evreni yeniden yorumla- kurulmuştur.
ma isteğinden oluşur.
Bu parçada altı çizili ifadeyle anlatılmak istenen aşağıda-
Bu parçadan hümanizm anlayışıyla ilgili aşağıdakilerden kilerden hangisi olabilir?
hangisine ulaşılabilir?
A) Krallıklar feodalizme yönelmiştir.
A) Mistik bilgi ile ilgilenir.
B) Kilise yönetimi artık okullara öncülük etmiştir.
B) Bilimsel veriler önemlidir.
C) Otoriter rejim varlığını böylece devam ettirebilmiştir.
C) Birey ve akıl ön plandadır.
D) Skolastik düşünce yerini hümanist düşünceye bırakmıştır.
D) Dinî görüşler önemlidir.
E) Orta Çağ’dan sonra çok büyük bir bilimsel icat gerçekleş-
E) İnanç akılla temellendirilir. miştir.

140