Page 167 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
ADIM
20. Yüzyıl Felsefesi-2

1. Husserl’e göre doğru bilgi görünenlerin içinde bulunan “öz”e 3. Çağımızda durmadan çoğalan bir yığınlaşma, bir kitleleşme
ilişkindir ve bu “öz” ancak bilinçle kavranır. O, varlıkların özü- içinde yaşıyoruz. Jose Ortega Y Gasset’in diliyle söylersek,
ne ulaşmak için kullandığı yöntem ile nesnenin öz bilgisine bugün her yanda bir dolup taşma var: Kentler insanlarla
ulaşabilmek için önce onun özüne ait olmayan tüm özellikle- dolup taşıyor; evler insanlarla. Eskiden hiç üzerinde durul-
rin (ilgisiz görüşler, bilimsel ve günlük bilgiler, ön yargılar vb.) mayan bir şey bugün sorun oldu: “Bir yer bulmak” böylece
parantez içine alınmasını ister. Bu yolla insanın öze ulaşma- gittikçe çoğalan bir kalabalık her yeri dolduruyor. Ancak bu
sını engelleyen, öze ait olmayan ögeler kısa bir süre için yok yığınlaşma içinde tek insan yani birey, gittikçe kendi özelli-
sayılır. Böylece varlığın özünü meydana getirmeyen somut ğinden, kendi kişisel özgürlüğünden çözülme, kopma duru-
özellikler ayıklanarak varlık soyutlanır. muna geçiyor. Tek insan kayboluyor. Kitle içinde sıradan bir
insan oluyor. Tek kişi güçsüz kalmıştır günümüzde. İşte tam
Bu parçada hakkında açıklama yapılan felsefi görüş aşa- da burada varoluşçu felsefe sesini yükseltiyor; “Modern çağın
ğıdakilerden hangisidir? insanı! Senin çok şeyini aldılar ama bir tanesinin alınmasına
izin verme: Kendi gerçek varoluşun.”
A) Rasyonalizm
B) Nihilizm Bu parçadan hareketle varoluşçuluğun amacının aşağıda-
kilerden hangisi olduğu söylenebilir?
C) Pozitivizm
D) Fenomenoloji A) Dilsel bir varlık olarak insanı konu edinmek
E) Entüisyonizm B) Tarihsel bir varlık olarak insanı ele almak
C) Fenomen olarak insanı konu edinmek
D) İnsanı bireysel bir özne olarak ele almak

E) İnsanı bir nesne olarak açıklamak

4. 20. ve 21. yüzyılda, Avrupa’da bilim ve teknolojinin hızla ge-
lişmesinin de etkisi ile birlikte yeni felsefi görüşler ve filozoflar
etkili olmuştur. Başta Avrupa olmak üzere Asya’dan Afrika’ya,
Avusturalya’dan Amerika’ya kadar felsefecilerin görüşleri
yayılmıştır. Türkiye’deki felsefi çalışmalar Tanzimat döne-
2. İnsanlık 20. yüzyıla gelmeden önce hayatı derinden etkile-
yen olaylar yaşamıştır. Bu olayların başında Fransız İhtilali mindeki fikir tartışmaları ile başlamış ve 1933 yılında üni-
ve Sanayi Devrimi gelir. Bunların etkisinin başta Avrupa ol- versitelerde yapılan reform sonucunda İstanbul Üniversitesi
mak üzere tüm dünyaya yayıldığı görülür. 19. yüzyıldaki fi- bünyesinde açılan felsefe bölümüyle kurumsallaşmış, felsefi
kir hareketleri, toplumsal sınıf mücadeleleri ve bazı devletler çalışmalar hız kazanmıştır.
arasında yaşanan savaşlar bu etkilerin ilk ciddi örnekleridir.
Bunların beraberinde ve devamında sosyoekonomik ve poli- Parçadan hareketle;
tik durumlarda meydana gelen köklü değişiklikler, 20. yüzyıl-
da I. ve II. Dünya Savaşı’nın yaşanmasına neden olmuştur. I. Filozoflar sadece yaşadıkları coğrafyada değil, dünyada
Bu dönem felsefesini anlamak için bahsedilen olayların etki- etkiler bırakmışlardır.
sine bakmak gerekir.
II. Avrupa’daki felsefecilerin görüşleri tüm kıtaları derinden
Buna göre 20. yüzyıl felsefesi için aşağıdakilerden hangi- etkilemiştir.
si söylenemez?
III. Türkiye’de felsefe 20. yüzyılın başlarında gelişmiş ve çok
A) Aydınlanma filozoflarının düşünceleri 20. yüzyıl filozofla- sayıda felsefeci yetişmiştir.
rını etkilemiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
B) Yaşanan olaylar, insanların değer anlayışlarında deği-
şimler meydana getirmiştir. A) Yalnız I
C) Bu yüzyılın düşünürleri toplumsal değerlerin hızlı biçimde B) Yalnız III
değişmesini önlemeye çalışmışlardır.
D) Toplumsal olaylara yönelik felsefi sorgulamalar üzerinde C) I ve III
yükselen bir felsefedir. D) II ve III
E) Sosyal alandaki değişimler yeni fikir hareketleri için zemin E) I, II ve III
oluşturmuştur.

165