Page 66 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE 3. ADIM

5. Bilimsel önermeler, gözlemlenebilir nesneleri konu edinmeli 8. Bilim insanlarının bir bilimsel önermeyi kabul etmeleri, bu öner-
ve sembolik mantık ile dile getirilmeli ki yeni ve nesnel bi- meyi bilimsel çalışmalarında kullanmaya, daha açık olarak, her
limsel kuramların elde edilebilme olanağı doğsun. Bunun türlü bilimsel çıkarımların öncülleri olarak kullanmaya karar
sayesinde bilimsel önermelerdeki belirsizlik, öznellik ve bilim vermeleri demektir. Dikkat edilirse yeni olguların bilimsel bazı
insanının düşeceği yanılgıların önüne geçilebilir. kestirimlerle açıklanabilmesi, bilimsel çıkarımların sonucudur.
Bilim insanları kullandıkları bilim diline ait her gözlem öner-
Buna göre,
mesini değil, yalnız bilimsel çalışmaları için yararlı olacağını
I. Bilimsel çalışmalar yer aldığı dönemin şartlarından düşündükleri sınamaya değer gözlem önermelerini sınamak
bağımsızdır. amacıyla geçici olarak kabul ederler. Sınama sonucunda doğ-
rulanan gözlem önermeleri kalıcı olarak kabul edilir, başka bir
II. Bilim insanının değer yargılarından arınması olanaksız bir
deyişle o dönemde bilim insanları topluluğunca kabul edilen
durumdur.
önermeler dağarcığına eklenirler.
III. Bilimsel çalışmalar nesnel çerçevede inşa edilir.
Bu parçada ifade edilen bilimin kabul koşulu için aşağı-
İfadelerinden hangileri parçadaki bilim anlayışına ters
dakilerden hangisi doğru bir yargıdır?
düşmektedir?
A) Gözlemsel önermelerin bilimsel açıklamalar ile tutarlı olması
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II
B) Bilim insanlarının çoğu tarafından kabul görmesi
D) I, II, III E) II, III
C) Sınamalar sonucunda doğrulanması

D) Paradigmalar arası sıçrayışa izin vermesi
6. Başlangıçta bütün bilimler felsefenin içinde yer alıyordu.
E) Henüz yanlışlanmamış olması
Filozof pek çok konuda bilgi sahibi olan, bütün bilgileri sen-
tezleyerek bir hayat görüşüne ulaşmış olan kişiydi. Birçok
konuda kitap yazan ve bu kitapları yazıldığı bilim alanlarında
otorite kabul edilen Aristoteles, bu filozof karakterine bir ör-
nektir.

Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılamaz?
9.
A) Eskiden filozof aynı zamanda bir bilim insanıydı.
‘‘Köklü düşünceye sahip olan bir kimse düşüncesinin
B) Bilimler başlangıçta felsefenin içerisinde yer almıştır. yanlış olabilmesi olasılığını ne kadar istemeye isteme-
C) Aristoteles bilimsel kitaplar da yazmış bir filozoftur. ye kabul eder olsa da şu düşünceyle hareket etmelidir
ki kendi fikri ne kadar doğru olursa olsun, eğer tama-
D) Bilimler felsefeden bağımsız olarak değerlendirilmelidir.
men, sık sık ve korkusuzca tartışılmazsa ona canlı bir
E) Filozoflar bütün bilgileri birleştirerek bir dünya görüşüne gerçek değil, ölü bir dogma olarak inanılır.’’ (J. S. Mill)
ulaşmış kişilerdir.

‘‘Bilim ve teknolojinin biçimlendirdiği çağdaş uygarlık,
insanlığın köklü değerlerini zaafa uğratmıştır. Fakat
7. Bilim felsefecisinin bilimin ne olduğunu araştırmak için bilimin
yerine yenilerini de koyamamıştır. Hatta bilim, aşırı to-
konusunu, amacını ve yöntemini incelemesi gerekir. Bilim felse-
taliter iddialarıyla bir ‘din’ biçimine bürünmüştür. Bazı
fesinde incelenen her kavram ve sorunun ontolojik, epistemolo-
filozofların da vurguladığı gibi, ‘teknoloji ve bilim’ bir
jik ve metodolojik boyutları vardır. Bilimin konusuna yönelik kav-
‘ideoloji’ hâline gelmiştir.’’
ram ve sorunlar ontolojik, amacına ilişkin olanlar epistemolojik,
yöntemine ilişkin olanlar ise metodolojik boyutu oluşturur.
Buna göre aşağıdaki sorulardan hangisi bilim felsefesinin
Bu açıklamalarda aşağıdakilerden hangisi eleştirilmektedir?
ontolojik boyutuna karşılık gelir?
A) Din ve bilimin yer değiştirmesi
A) Bilimsel bilgi hangi yöntemle elde edilir?
B) Bilimsel de olsa bilgilerin tartışılmaksızın kabul edilmesi
B) Bilimsel bilgi yığılan bilgi midir?
C) Fikirlerin diğer kişilerle paylaşılması
C) Bilimsel bilgi yasaları nelerdir?
D) Bilimin insanlığın köklü değerlerini zayıflatması
D) Bilimsel bilginin konusu ne olmalıdır?
E) Teknoloji ve bilimin fazla abartılması
E) Bilimde doğrulanabilirlik nedir?

64