Page 63 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 2.
Bilim Felsefesinin Konusu ve ADIM
Problemleri

1. Kendi öznemizi ancak görüngü olarak biliriz, fakat şeylerin 4. İnsanoğlu yüzyıllardır bilim ve teknolojiyi kullanarak doğaya
kendilerinde ne olduğunu bilemeyiz. Ancak fenomenleri yani egemen olmaya çalışıyor. Belki amacımız insanlığı daha
duyarlılığımın apriori formları olan uzay ve zaman arasında da ileriye götürmek ama bu durum insanlığı yok da edebilir.
bize verilmiş oldukları şekilde şeylerin görünüşlerini biliriz. Çünkü bilim ve teknoloji, kullanımına göre iyi ya da kötü; fay-
Bilim bu fenomenleri düzene sokmak onları yasalarla birbiri-
dalı ya da zararlı olabilir.
ne bağlamak ister. Bilim insanının bilgiyi oluşturmak için elin-
de sadece görünüşler vardır. Evrenin derin varlığı ve özü fizik Bu parça bilim felsefesinin aşağıdaki problemlerinden
ötesi konulardır ve bu konular bilgimizin dışındadır. hangisinin cevabı olabilir?
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Bilim nedir?
A) Metafizik insanın bilme ediminin dışında yer alır. B) Bilimin nitelikleri nelerdir?

B) Bilim sadece görünen gerçeklerle ilgili bilgiye sahiptir. C) Bilimin değeri nedir?
C) Varlığın özü ve görünüşün ardındaki gerçekler bilinemez. D) Bilimselliğin ölçütü nedir?
D) Bilim insanları yalnızca fenomenleri bilebilir. E) Bilimsel yöntem nedir?
E) Metafizik bilgiler salt akıl yoluyla temellendirilirler.

5. Bilim insanlık tarihinde o kadar önemli rol oynamıştır ki
2. Bilim insanları dünyayı etkisine alan yeni bir salgın hastalıkla il- “İnsanlığın değişiminin motoru olmuştur.” denilse abartıl-
gili yaptıkları bilimsel çalışmalardan hareketle ortaya çıkan ve- mış olmaz. Bilim ve teknoloji sayesinde önceleri hayal bile
rilerden ne tür sorunlarla karşılaşabileceğimiz konusunda kes- edilemeyen buluşlar ortaya çıkmış ve çıkmaya da devam
tirimlerde bulunurlar. Fakat bu kestirimleri doğaüstü bilgilere ya etmektedir. Tüm bunlar insanların yaşam kalitesini inkâr edi-
da kehanetlere değil tamamen bilimsel verilere dayandırırlar. lemeyecek oranda yükseltmiştir. Ancak bilimin ve teknoloji-
nin insanlığa etkisi sadece olumlu yönde olmamış; savaşlar,
Bu parça, bilimin aşağıda verilen özelliklerinden hangisini çevre kirliliği, etik problemler, hastalıklar gibi pek çok olum-
örneklendirmektedir? suz sonuçlar da üretmiştir. Tüm bunlar, insan ve doğa odaklı,

A) Genelleyicidir. belirli etik sınırlar içinde yapılan yeni bir bilimsel yaklaşım ge-
liştirilmesini gerektirmektedir. Felsefe bu noktada bilimin en
B) Öngörüde bulunur.
önemli yardımcısı olacaktır.
C) Konuları bakımından seçicidir.
Parçaya göre felsefenin bilime en önemli katkısı aşağıda-
D) Evrenseldir.
kilerden hangisidir?
E) Nesneldir.
A) Bilimlere yol göstermesi
B) Bilimsel çalışmaları özendirmesi
3. Tarihsel sürece baktığımızda önceden bilim ve felsefenin iç içe
C) Gerektiğinde bilimlerin yerini alması
olduğu görülmektedir. Eskiye nazaran felsefe ile bilim arasında
kopuş söz konusu olsa da hâlâ etkileşim hâlindeler. Günümüzde D) Zararlı bilimsel çalışmaları engellemesi
bilim, insanın vazgeçilmez bir etkinliğine dönüşmüştür. Fakat bi- E) Bilimsel çalışmalar için ahlaki bir perspektif geliştirmesi
linenlerin sayısı ne kadar artarsa artsın, insanın dünya ile kur-
duğu ilişki felsefe açısından her zaman sorgulanacaktır. Felsefe
bilimsel gelişmeler hakkında daima soru soracaktır. Bilim de 6. Bir bilgi olgusal özellikler taşımıyor, deneyle denetlenemiyorsa
teorilerini oluştururken felsefeye başvurmak zorunda kalacaktır. doğa bilimcilerinin o bilgiye kuşkuyla yaklaşmaları kaçınılmazdır.

Bu parçadan felsefe-bilim ilişkisi ile ilgili aşağıdakilerden Yukarıdaki ifadede bilimsel tutumun hangi ilkesi vurgu-
hangisine ulaşılabilir? lanmaktadır?

A) Bilimin felsefeden daha önemli olduğuna A) Araştırma faaliyeti içinde olmak
B) Felsefe ile bilimin ilişkisinin sona erdiğine B) Bilinmeyenden hareket etmek
C) Bilimin felsefenin önemini azalttığına C) Ölçülebilir ve ispatlanabilir olmak
D) Felsefe ve bilimin birbirini beslediğine D) Bilgiyi, insanlığa faydalı alanlarda kullanmak
E) Felsefenin bilimsel bir etkinlik hâline geldiğine E) Tutarlı olmaya özen göstermek

61