Page 60 - 3 Adım TYT Türkçe

TÜRKÇE 3. ADIM

2019 TYT 2019 TYT

5. Pek çok kavramı toparlarken dağıtıyoruz ister istemez. Ama 7. Psikolojide “hatırlama efekti” olarak adlandırılan daha eski
aşk konusunda bu tür tanımlara kalkışınca işler daha bir sar- anıların geri dönüşü, tam bir muammadır. Anıların en eski
pa sarıyor. Öyle ki “günümüzde aşk” deyince gülmek geliyor olandan başlayarak hatırlanması, “unutmanın ilk temel ya-
içimizden. Neden? Galiba yıllar yılı “tek tip” bir aşk düşün- sası” ile tezatlık göstermektedir. Bu yasaya göre bir olayın
düğümüzden. Aşkın mekânını, zamanını, onu yaşayanların üzerinden ne kadar uzun zaman geçmişse olayın hatırlanma
sınıfsal özelliklerini hesaba katmadan “aşk”ı yücelttiğimizden. ihtimali de o kadar azdır. Ancak hatırlama efektinde durum
Eski Yunan’da aşk, Orta Çağ’da aşk, Haliç Kıyısı’nda aşk, tam tersidir. Kişi, yaşı ilerledikçe daha eski anılarını hatırlar.
Boğaz mehtabında aşk, kotrada aşk, grevde aşk... Bu ilişkiler Bu anıların ortaya çıkması için neden ihtiyarlığı beklediği ise
aynı aşkta birleştirilebilir mi? İlişkiyi yaşayanların beklentileri bilimin araştırdığı başka bir muammadır. Kırklarında, ellilerin-
de aşkı biçimlendirmez mi? deki insanların da bunları kolaylıkla anımsamaları gerekmez
mi? Neden bu anılar, bellek gerçekten yaşlanınca gösteriyor
Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi
kendini? Sanki bunca yıl boyunca yayın yasağı varmış da ya-
beklenemez?
sağın kalkması için belli bir süre geçmesi gerekiyormuş gibi...
A) Aşk, bireysel ve toplumsal yaşanmışlıklardan soyutlana-
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
maz bir olgudur.
ulaşılamaz?
B) Modern insan aşka yönelik tek tip bir bakış açısına sahiptir.
A) Hatırlama efektinde, anılar genellikle en eski olandan
C) Her dönem ve mekân kendine özgü, bağımsız bir aşk
daha yeni olana doğru hatırlanır.
algısı yaratır.
B) Unutmanın ilk temel yasasına göre üzerinden uzun za-
D) Aşkı sürdürülebilir kılmanın yolu, onu idealize etmekten
man geçen olayların hatırlanması zordur.
geçer.
C) Eski anıların bellek yaşlandıktan sonra hatırlanması, bi-
E) Aşk, tek bir değişkene indirgenerek tanımlanabilecek bir
limsel açıdan bir merak konusudur.
kavram değildir.
D) Bellekte yer alan ilk anıların bellek yaşlanmadan ortaya
çıkması, dış etkenlere bağlıdır.
E) Hatırlama efektinin ortaya çıkması ancak ihti-
6. Halit Ziya’nın dört tane uzun hikâye, on taneyi aşkın küçük hikâ- yarlıkta, belleğin yaşlanmasıyla mümkündür.
ye kitabı vardır. Memlekette küçük hikâye türünün yerleşme ve
gelişmesinde onun kuvvetli etkisi olmuştur. Halit Ziya hikâye ve
romanlarının konularını genellikle aydın tabakanın hayatından
almış, küçük hikâyelerinin önemli bir kısmında ise halkın farklı
2019 TYT
kesimlerinin yaşayış ve âdetlerini anlatmıştır, en güzel hikâyeleri
bu tarzda yazılmış olanlardır. Yazarın Türk olmayan çevre ve ki- 8. 1928-1992 yılları arasında yaşayan Philip K. Dick, bilim kur-
şiler üzerine iki hikâye yazması Bravo Maestro, Mösyö Kanguru gu edebiyatının en beğenilen yazarlarından biridir. İlk hikâ-
eserlerinde yerli hayatı yansıtmadığı, millî olmadığı yolunda bir ye ve romanlarından başlayarak tüm eserlerinde, gerçeklik
kanı uyandırmış ve bu yanlış inanış bugüne kadar sürüp gel- ve insanı insan yapan özellikleri birbirine bağlı iki tema ola-
miştir. Halit Ziya’nın hikâyelerindeki konularının bir bölümü ise rak ele alır. Bu temaları başarıyla işlediği eserlerinden biri,
doğrudan doğruya kendi yaşantısından alınmıştır. Yazarın ro- 1968 yılında kaleme aldığı Androidler Elektrikli Koyun Düşler
mancı kişiliği ve mizacının romana yatkın oluşu, küçük hikâye- mi? adlı romanıdır. Romanın ana karakteri Rick Deckard,
lerinden çoğunun roman gibi kurulmasına yol açmıştır: Küçük Mars’tan kaçan altı androidi yakalamakla görevlidir. Ancak bu
hikâyede hayatın yalnız bir safhasının ele alınması gerekirken görevi sırasında, insanla robot arasındaki sınırın hiç de kesin
Halit Ziya’nın birçok hikâyesinde, genellikle romanlarda olduğu olmadığını görür. Böylece eser bir yandan insan benzeri ro-
gibi hayatın bütünü çeşitli yanlarıyla işlenmiştir. botlar ile gerçek insanlar arasındaki farkı sorgularken diğer
yandan gerçeklik algısı üzerine düşündürmektedir. Dick’in bu
Bu parçada yazarla ilgili aşağıdakilerin hangisine deği-
romanı, tüm zamanların en iyi bilim kurgu filmlerinden biri ola-
nilmemiştir?
rak kabul edilen Bıçak Sırtı filmine de kaynaklık etmiştir.
A) Hikâye ve romanlarında konu edindiği kişilerin ele alınış
Bu parçada Philip K. Dick ile ilgili aşağıdakilerden hangi-
biçimine
si söylenemez?
B) Halit Ziya’nın bazı hikâyeleri nedeniyle kimi kesimlerce
yerli hayatı yansıtmadığı gerekçesiyle eleştirildiğine A) Belirli bir alandaki çalışmalarının takdir edildiği
C) Bazı hikâyelerini kendi yaşamından yola çıkarak yazdığına B) Farklı türdeki eserlerinde benzer konular üzerinde durduğu
D) Halit Ziya’nın roman ile küçük hikâye arasında farkı bil- C) Eserlerinin edebiyat dünyası dışında da ilgi gördüğü
mediğine ve hikâyelerini roman formunda yazdığına D) Gerçeğin ne kadar gerçek olduğu konusunu sorguladığı
E) Üslubunun hikâyeden çok romana yatkın olduğuna E) Romanlarında belirli bir karakterin maceralarını anlattığı

58