Page 125 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

61 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Dünyanın sahip olduğu biyokapasite miktarı belli iken nasıl oluyor da insanlar bu kapasitenin %50’ı
daha fazlasını ( 1,5 gezegen) tüketebiliyorlar? Gerekçesiyle açıklayınız.

2. Ekolojik ayak izi, biyokapasite ve sürdürülebilirlik arasındaki ilişkiyi açıklayabileceğiniz iki farklı Ekolojik ayak iziyle ilgili verilen metni ve görseli inceleyerek soruları yanıtlayınız.
hipotez kurunuz. 1. Yönerge
Mevcut verilere göre Dünya'da bulunan nüfus artmaya devam et-
mektedir. Ancak doğal kaynaklar artan insan nüfusunu karşılaya-
cak oranda değildir. Bir insan için yetecek miktarda kara ve su ala- %52
3. Biyokapasiteyi arttırmak için neler yapılabilir? nının hesaplanmasına ekolojik ayak izi denilir. GIDA
Ekolojik ayak izi, bireylerin kişisel tüketim ve alışkanlıklarıyla ilgi- %21
lidir. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ekolojik ayak izinin büyük ÜRÜNLER
bölümü kişisel tüketim kaynaklıdır. Tüketim biçiminin ekolojik
ayak izine etkisi hesaplanabilir. Ekolojik ayak izi; tüketim katego- %15
4. Küresel Hektar (kha) Ekolojik ayak izini oluşturan bileşenler yandaki görselde rilerine göre gıda, konut, ulaşım, ürünler, hizmetler, gibi ürün ve ULA IM
verilmiştir. Türkiye’nin sanayileşme ve tüketim oranlarını hizmet şeklinde sınıflandırılabilir. %6
göz önünde bulundurarak bu ekolojik ayak izi bileşenle- Tüketicilerin yaşam biçimlerinin ve tüketim alışkanlıklarının doğal HİZMETLER
rinin büyüklüğünü Türkiye için tahmin ederek yandaki kaynaklarla ilişkisinin anlaşılması, günlük hayatta kişisel tercihle- %6
grafiğe yazınız. KONUT
Ekoloj k ayak z rin önemine yönelik farkındalık oluşturacaktır. Ayrıca sürdürüle-
b le enler
bilir tüketime yönelik ulusal politikaların geliştirilmesine katkı sağ-
layacaktır. Böylece tüketiciler, günlük hayatlarındaki seçimleriyle Görsel 1: K sel Ayak İz 'n Olu turan
5. K ba ı ortalama ekoloj k Dünya’nın sınırlı doğal kaynaklarına yönelik talebi azaltabilirler. Tüket m Kategor ler
ayak z Küresel Hektar (kha) Küresel olarak ekolojik ayak izinin oluşumunda en büyük etkenlerden birisi de fosil enerji kaynaklarının
9 kullanımıdır. Fosil enerji kaynakları, hem yenilenemedikleri için hem de açığa çıkardıkları sera gazı
nedeniyle küresel iklim değişiminin en önemli unsurlarındandır. Son yıllarda tüm Dünya’da alternatif
enerji kaynakları arayışına gidilmiştir. Biyoyakıt da bunlardan biridir. Ayçiçeği, soya, pamuk, mısır, buğ-
day, arpa, çavdar, şeker pancarı, şeker kamışı, patates, pamuk, kenevir, keten gibi bitkiler biyoyakıt elde
5,4
edilen önemli bitkilerdendir. Son yıllarda sırf biyoyakıt üretmek amacıyla ekim yapılmaya başlandığı için
K ba ı ortalama “enerji tarımı” kavramı ortaya çıkmıştır.
2,7 https://arastirma.tarimorman.gov.tr/ktae/Belgeler’den düzenlenmiştir.
1,8 b yokütle
1,44
1,08
1. Ekolojik ayak izinin oluşumunda, karbon salınımı dışında etkili olan unsurlar neler olabilir?
A B C Ç D

Yukarıdaki grafikte 5 farklı ülkeye ait kişi başına düşen ekolojik ayak izi ve kişi başına düşün biyolojik ka-
pasitenin dünya ortalaması verilmiştir.Buna göre:

a) Grafikte verilen ülkeler mevcut tüketim alışkanlıklarını sürdürmeye devam ettikleri sürece kaç dünyaya 2. Fosil yakıtlar yerine kullanılabilecek yenilenebilir enerji kaynakları nelerdir?
ihtiyaç duyarlar?

b) Grafikte verilen ülkeleri gelişmişlik düzeyine göre sıralarsak 2. ve 5. sıradaki ülkeler hangisi olur? 3. Ulaşım araçlarında biyoyakıt kullanımı, küresel gıda tedarikini etkiler mi? Bu konuda çözüm öne-
rileriniz neler olabilir?

c) Grafikte verilen ülkelerden hangisinin tüketim alışkanlığı örnek alınmalıdır? Gerekçesiyle açıklayınız.

124
Hazırlayan: Zehra YILDIRIM