Page 151 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Chlorothalonil ile muamele edilen maya hücrelerde interfaz ev- 3. Bu örnek bitkisel bir dokudan alınmıştır. Çünkü görsellerde hüc-
resi kontrol grubuna kıyasla daha uzun sürmüştür. Bunun sebebi relerin şekilleri ve sitokinez olayı gözleniyor. Sitokinez hayvan
mitotik aktivitesinin düşük olmasıdır. hücrelerinde boğumlanma, bitki hücrelerinde hücre çeperinden
4. Bu deneyde maya mantarlarının gelişimini olumlu ya da olumsuz dolayı ara lamel oluşumuyla gerçekleşir. Ç görselinde ara lamel
yönde etkileyebilecek her stres unsuru kullanılabilir. Örneğin sı- oluşumu var ve hücrelerin şekilleri dikdörtgendir.
caklık artışı veya azalması, besin ortamındaki ham madde içeriği- 4. A-C-B-Ç şeklinde sıralanır.
nin değiştirilmesi, besin ortamında biriken atık çeşidi ve miktarı, 5. Ç görselinde çekirdek içindedir.
besin ortamının pH değeri gibi. 6. A hücresi 6 kromozomlu ise, anafaz evresindeki B hücresinde 12,
5. Memeli olgun alyuvarı, erişkin sinir hücreleri, kas hücreleri gibi metafaz evresindeki C hücresinde 6 ve telofaz evresindeki Ç hüc-
farklılaşmış veya özelleşmiş hücrelerin mitotik aktivitesi sıfırdır. resinde 12 olur.
6. Mitotik aktiviteyi %15’e düşürmek için 100 hücrenin 85’i inter- 7. A hücresinde DNA miktarı 2X ise, B ,C ve Ç hücrelerinde de 2X dir.
fazda olmalıdır. Mikroskopta gördüğü 75 hücrenin 63,75’inin
(yaklaşık 64 hücre) interfaz evresinde olması gerekir ki mitoz Etkinlik No: 7 - Hücrenin Doğuşu
aktivitesi %15 olsun. 1. Etkinlikte yanlış cevap öğrenciler Tuğçe, Zeynep, Buğra ve Feyza'dır.
Etkinlik No: 5 - Karyotip Öğrenci Adı Bilgi Kartı İşaretlediği Doğru Zaman
Zaman Dilimi
numarası
Dilimi
1. Hayır yok. Fotoğrafta 23 çift kromozom var.
2. Evet söylenebilir. Fotoğrafta X ve Y kromozomları var. Bu embri- Tuğçe 2 t3 t2
yonun cinsiyeti erkektir. Zeynep 3 t2 t3
3. Evet 92 kromatit vardır. Çünkü metinde karyotipin metafaz evre- Buğra 1 t1 t2
sinden çekilen fotoğraftan elde edildiği söyleniyor. Metafaz evre- Feyza 5 t3 t2
sinde kromozomlar iki kromatitli haldedir.
4. Hayır, katılmam. Burada iki tane kromozom var. Bu kromozom- Hücre döngüsü çemberinde "t " zaman dilimi interfaz, "t " zaman
2
1
dilimi mitoz, "t " zaman dilimi sitokinez evreleridir. Öğrencilerin
lar birbiriyle homologtur. Kromozomlara dikkatlice bakıldığın- hücre döngüsünde işaretledikleri zaman dilimlerinin neden yan-
3
da her birinin iki kromatitli olduğu görülür. Fotoğraf metafaz lış olduklarının açıklaması aşağıda verilmiştir.
evresinde çekildiğinden her bir kromozom iki kromatitli halde
bulunmaktadır. Kromatin ipliklerin kromozoma dönüştüğü evre mitoz evresidir,
5. Evet katılırım. Bu iki kromozom birbiriyle homologtur. Karyo- bu nedenle Tuğçe'nin verdiği cevap yanlıştır.
tip fotoğrafları homolog kromozomların yan yana getirilmesiyle DNA miktarının yarılandığı evre sitokinez evresidir, bu nedenle
oluşturuluyor. Homolog kromozomların biri anneden diğeri ba- Zeynep'in verdiği cevap yanlıştır.
badan gelmektedir. Aynı karakterlerle ilgi genler bulundururlar. Kromozom sayısının iki katına çıktığı evre mitozun anafaz aşa-
Birinde kan grubu ile ilgili bir gen varsa diğer kromozomda da masıdır, bu nedenle Buğra'nın verdiği cevap yanlıştır.
aynı bölgede yine kan grubu ile ilgili gen bulunmaktadır. Sadece ökaryotik hücrelerde gerçekleşen evre çekirdek bölün-
6. Hayır anlaşılamaz. Bu hastalıklar kromozom sayısının fazlalığın- mesi, diğer deyişle mitoz evresidir bu nedenle Feyza'nın verdiği
dan ya da eksikliğinden kaynaklanmaz. Genlerin bozuk olmasın- cevap yanlıştır.
dan kaynaklanır. 2. İnterfaz evresi kendi içerisinde sırayla G1, S ve G2 aşamalarından
7. oluşur. S aşamasında replikasyon gerçekleştiği için kalıtım mater-
yalinin ağırlığı iki katına çıkar. Soruda verilen seçenekler arasında
sadece interfaz(G1) evresi, interfaz (S) evresinden önce gerçekleş-
miştir. Metafaz, anafaz, telofaz ve interfaz(G2) evreleri interfaz (S)
evresinden sonra gerçekleştiği için bu evrelerde DNA miktarı in-
terfaz(G1) evresindeki DNA miktarının iki katıdır.
3. a) Her hücrenin bölünme yeteneği birbirinden farklıdır. Fark-
lılaşmamış primer (birincil) hücrelerin bölünme yetenekleri
özelleşmiş (farklılaşmış) hücrelere göre daha yüksektir. Soğanın
kök kısmındaki hücreler farklılaşmamış hücreler olduğundan
bölünme yetenekleri yüksektir. Bu nedenle mikroskopta çok
sayıda bölünen hücre tespit edilmiştir. Soğanın diğer kısımla-
rından alınan hücreler özelleşmiş (farklılaşmış) hücreler oldu-
ğundan bölünme yetenekleri düşüktür. Bu nedenle mikroskop-
ta bölünen hücrelere rastlanma oranı zayıf olduğu için hücreler
tespit edilememiştir.
b) Yapılacak deney için kemik iliği veya kordon kanı hücreleri tercih
edilebilir .Kemik iliği, kordon kanı kök hücre bakımından olduk-
Etkinlik No: 6 - Mikroskop Altında Hücrenin Yaşam Döngüsü ça zengindir. Kök hücreler, insanlardaki farklılaşmamış (primer)
hücre tipleridir, bu nedenle bölünme yetenekleri yüksektir.
1. A görselinde DNA kromozom formundadır.
2. A görselinde hücreler profaz evresindedir. Çünkü DNA, kroma- c) Anafaz aşamasında anormallik görülebilir. Kimyasal etmenler
nedeniyle bazı kromozomlara iğ iplikleri bağlanamaz. Bundan
tin ipliği halinde kısalıp kalınlaşmaya başlamış ve belirgin hale dolayı anafaz aşamasında kardeş kromatitler zıt kutuplara çe-
gelmiştir. B görselinde hücreler anafaz evresindedir. Kardeş kro- kilirken ayrılma olayı gerçekleşmez. Bu durumda yeni oluşan
matitler kutuplara çekilmeye başlamıştır. C görselinde hücreler hücrenin kromozom sayısı birbirinden farklı olur.
metafaz evresindedir. Çünkü kromozomlar hücrenin ortasına
dizilmiş haldedir. Ç görselinde ise, telofaz evresini tamamlamış
ve sitokinez olayı başlamıştır.

150