Page 156 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10

CEVAP ANAHTARLARI
b) 5. Anafaz I

Anafaz II
3. Mayoz bölünme genetik çeşitlilik sağladığı için canlıların bulunduk-
ları çevreye uyum yeteneklerini artırır. Bu nedenle mayoz bölünmeyi
canlıların ortak özelliklerinden adaptasyon( uyum) ile ilişkilendire-
biliriz. Eşeyli üremenin temelini mayoz bölünme oluşturduğu için Grafikte E harfiyle gösterilen evre anafaz I, İ harfiyle gösterilen
canlıların ortak özelliklerinden üreme ile de doğrudan ilişkilidir. evre anafaz II’dir.
4. Krossing over olayı gerçekleşmezse bile mayoz bölünme sonucu Anafaz I’de homolog kromozomlar birbirinden ayrılarak hücre-
oluşan gametlerin genetik çeşitlilik göstermesinin nedeni, Meta- nin zıt kutuplarına doğru hareket eder. Anafaz II’de ise kardeş
faz I evresinde homolog kromozomların ekvatoral düzlemde rast- kromatitler birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına hare-
lantısal dizilmesi ve Anafaz I evresinde ayrılmasıdır. ket eder. Anafaz I’de homolog kromozomların rastgele ayrılması
5. genetik çeşitliliğe sebep olur.
8m 6. Şekil 1: Metafaz I
16k
M toz Homolog kromozomlar hücrenin zıt kutuplarına gidecek şekilde
8m 8m sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlanır ve hücrenin ekvatoral
16k 16k
düzlemine getirilir.
Mayoz I
8m 8m 8m 8m Şekil 2: Telofaz I
8k 8k 8k 8k
Mayoz II Zıt kutuplara çekilmiş kromozomlarda sentromer ayrılması gerçek-
leşmediğinden eşlenmiş kromatitler bir arada bulunur. Çekirdek
4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m zarı ve çekirdekçik, canlı türüne özgü olarak yeniden oluşabilir. İğ
8k 8k 8k 8k 8k 8k 8k 8k
iplikleri kaybolur. Telofaz I ile eş zamanlı olarak sitokinez I başlar.
Şekil 3:Metafaz II
Etkinlik No: 21 - Mayozda Neler Oluyor?
1. Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde tek sıra halinde
yan yana dizilir.
A) G1 fazı G) Sitokinez 1 Şekil 4: Profaz II
B) S fazı H) Profaz 2 Çok kısa sürede tamamlanır. Çekirdek zarı ve çekirdekçik kaybo-
C) G2 fazı I) Metafaz 2 lur. İğ iplikleri yeniden oluşur.
Şekil 5: Telofaz II
Ç) Profaz 1 İ) Anafaz 2
Zıt kutuplara çekilmiş olan kromozomlar yeniden kromatin ip-
D) Metafaz 1 J) Telofaz 2 liklere dönüşür. İğ iplikleri kaybolur. Çekirdek zarı ve çekirdekçik
E) Anafaz 1 K) Sitokinez 2 yeniden oluşur. Bu evreyle eş zamanlı olarak sitokinez II başlar.
F) Telofaz 1 Etkinlik No: 22 - Hermafrodit Canlılar
2. B noktasında interfazda DNA eşlenir ve iki katına çıkar. G nokta- 1. Hayır. Tenyada, mayoz bölünme görülmesi ve döllenmenin ger-
sında sitokinez I gerçekleşmiştir ve DNA miktarı eski haline dön- çekleşmesi eşeysiz üreme olmadığını gösterir. Bu olaylar eşeyli
müştür. K noktasında sitokinez II ile DNA miktarı yarıya iner. üremeye aittir. Tek bir bireyde olsa da çeşitlilik görülür.
Böylece ana hücrenin yarısı kadar DNA’ya sahip hücreler oluşur. 2. Tenyanın üremesinde mayoz bölünmeyle gametlerin oluşma-
3. G noktasında sitokinez I’de kromozom sayısı yarıya iner. İ nok- sından dolayı çeşitlilik olur. Oluşan gametlerin döllenme olayıy-
tasında Anafaz II’de zıt kutuplara çekilen her bir kardeş kromatit la rastgele birleşmesi de çeşitliliği artırır. Bu sebeple “Tenyadan
kromozom kabul edildiği için kromozom sayısı geçici olarak iki meydana gelen yavru birey atası ile aynı genetik yapıdadır.” hipo-
katına çıkar. K noktasında sitokinez II’de hücre tamamen ayrıldığı tezi doğru değildir.
için kromozom sayısı yarıya iner. Sitokinez II tamamlandığında 3. Bitkinin hem erkek organ hem dişi organ bulunduran tam çiçek
oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır. tipine sahip olması gerekir.
4. Grafikte Ç harfiyle gösterilen mayoz evresi profaz I’dir. Profaz I
mayozun en uzun süren evresidir. Çekirdekçik kaybolur, çekir-
dek zarı parçalanır. Kromatin iplikler kromozomlara dönüşür.
Hayvan hücrelerinde zıt kutuplara çekilen sentrozomlardan iğ Erkek Organ
iplikleri oluşur. Homolog kromozomlar çiftler halinde yan yana
dizilerek dört kromatitten oluşan tetratlar meydana getirir. Tetrat
oluşturan kromatitlerden kardeş olmayan kromatitlerin birbirine
yaklaşarak sarmal bir yapı oluşturmasına sinapsis denir. Sinapsis D Organ
sırasında kromatitlerin temas ettikleri bölgelere kiyazma denir.
Sinapsis sırasında homolog kromozomların kardeş olmayan kro-
matitleri arasında gen alışverişi gerçekleşebilir bu olaya krossing 4. Evet avantajdır. Kalıtsal çeşitliliğin artması sağlanır. Kalıtsal çeşit-
over denir. Mitozdaki profazda kromatin ipliklerden kromozom- liliğin artması da nesillerinin değişen çevre koşullarına uyumunu
lar meydana gelir. Hayvan hücrelerinde sentrozomlar iğ iplik- kolaylaştırır.
lerini oluşturur. Çekirdek zarı parçalanır, çekirdekçik kaybolur.
Mitoz profazında tetrat oluşumu, krossing over görülmez. 5. Kısa sürede çoğalırlardı. Mutasyon olmadığı müddetçe kalıtsal
özellikleri değişmezdi. Kalıtsal çeşitlilik görülmezdi. Ortam ko-
şulları değiştikçe bu yeni ortama adapte olmaları zorlaşırdı.

155