Page 159 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
4. Aslan ailesiyle Çınar ailesinin çocukları ileride evlenirse doğacak 4. Mendel’in ‘’ayrılma kanunu’’ ile açıklanır. Melez bireyler kendi
çocuklarının kan grupları şu şekilde olabilir. Ebeveynler, AO x aralarında veya benzerleri ile çaprazlandığında elde edilen F1
OO şeklinde olacağından bebekleri %50 AO, %50 OO genotipli dölünde anne ve babadan almış oldukları özellik belli oranlarda
olur. Bayan Çınar AO genotipine sahip olduğuna göre, %50 olası- ortaya çıkar.
lıkla bebekle aynı genotipte olabilir. 5. 16 numaralı bireyin genotipi üç durum olabilir. HH ya da Hh
5. Ebeveynler AO ve BO genotipte olmalıdır. Bu bireyler çaprazla- genotipli olabilir. 1/3 oranında HH, 2/3 oranında Hh genotipli
nırsa AB, AO, BO ve OO genotipli bebekler doğabilir. olabilir. Yani üç durum vardır. 17 numaralı birey ise hh olduğun-
dan; birinci durumda HH x hh çaprazlandığında Hh, Hh, Hh,
Etkinlik No: 30- Genlerimiz Ne Anlatıyor? Hh genotipleri oluşur, ikinci durumda Hh x hh çaprazlandığında
1. Bu çalışmada aile içindeki karakterlerin nasıl kalıtıldığını ve akra- Hh, Hh, hh, hh genotipleri oluşur, üçüncü durumda ise Hh x hh
balar arasındaki benzerlikleri görmeyi hedeflediler. çaprazlandığında Hh, Hh, hh, hh genotipleri oluşur. Hasta olma
2. Ali'nin yapması gereken çalışma “Dihibrit Çaprazlama”dır. Anne ve durumu sorulduğu için baskın fenotipleri alırız. 8/12 ya da 2/3
oranında hasta olma ihtimali vardır.
babasının fenotiplerine bakıp, fenotiplerini yorumlayarak bulabilir. 6.
hh Hh
ANNE BABA
P KK - BO Kk - AO
G KB - KO KA - KO
Hh hh hh
kB - kO kA - kO
K : kahverengi göz rengi
k: mavi göz rengi
Hh
Gametler KA KO kA kO
KB KKAB KKBO KkAB KkBO Mutasyonla
olu abilir.
KO KKAO KKOO KkAO KkOO Çekinik fenotipli ebeveynlerden normal durumda baskın fenotip
kB KkAB KkBO kkAB kkBO oluşmaz. Ancak mutasyonla yavru birey baskın fenotipli olabilir.
kO KkAO KkOO kkAO kkOO Etkinlik No: 32 - Partenogenez
3. Dominant: Etkisini canlının dış görünüşünde ortaya çıkaran 1. Katılmam. Çünkü erkek arılar n kromozomludur. Her bir karak-
alellere denir. ter için bir gen bulundurur. aa genotipli olamaz.
Resesif: Baskın alelle birlikte olduğunda etkisini gösteremeyen
alellere denir. 2. Üreme sonucu oluşan arı A fenotipli olduğuna göre bu arının ge-
Genotip: Bir canlının genlerinin tamamına denir. notipi AA ya da Aa olmalıdır. A alelinin erkekten geldiği kesindir.
Fenotip: Kalıtım ve çevrenin etkisiyle oluşan özelliklerin canlının Diğer A aleli ya da a aleli kraliçe arıdan gelmiştir. Kraliçe arı AA,
dış görünüşüne yansımasına denir. Aa ya da aa genotipli olabilir. AA genotipli olma ihtimali 1/3’dür.
Punnet Karesi: Erkek ve dişi bireyden gelen gametlerin bir kare- 3. Katılmam. Çünkü çiftleşme sonucu erkek arı oluşamaz. Ancak
nin kenarlarına yazılarak genetik çaprazlama sonuçlarının göste- dişi arı oluşur. Erkek arılar döllenmemiş yumurtanın mitoz ge-
rildiği tablo yöntemine denir. çirmesiyle oluşur. Soruda çiftleşme sonucu %50 oranında dişi arı
Dihibrit Çaprazlaması: İki karakter yönüyle melez olan iki bire- oluşur deseydi doğru olurdu.
yin çaprazlanmasına denir.
4. 1/8’dir. Çünkü erkek arı kraliçe arının yumurtasının mayoz geçirme-
4. Ali, fenotip olarak mavi göz rengidir. Genotip olarak kk'dir. Em- siyle oluşur. Bu kraliçe arı bu karakterler bakımından 8 çeşit yumurta
re'nin, fenotipi kahverengi göz rengi ve genotipi KK, Kk olabilirdi, yapılır. ABC gametinin (yumurtasının) oluşma ihtimali 1/8’dir.
fakat Emre’nin annesi mavi göz rengine sahip olduğu için Emre’de 5. a) İşçi arının vücut hücrelerinin 32 kromozomludur.
Kk olmalıdır. b) Erkek arının vücut hücresinin kromozom sayısı 16'dır.
c) Erkek arının üreme hücresinin kromozom sayısı 16'dır.
5. Soyağacı analizi yapılabilir. Kalıtılabilir özelliklerin birkaç kuşak ç) Kraliçe arının üreme hücresinin kromozom sayısı 16'dır.
boyunca ebeveynlerde ve çocuklarda bulunmasını gösteren aile
ağacı çizilebilir. 6. a, b, c, d, f, g
6. Sadece Ali’nin kardeşinin göz rengi genotipi tam olarak buluna- Etkinlik No: 33 - Kürk Rengi
maz. Ali’nin kardeşinin göz rengi genotipi KK ya da Kk olabilir. 1. 10 farklı genotip görülebilir. Genotip çeşidi sayısını bulmak için
Etkinlik No: 31 - Huntıngton Hastalığı n(n+1)/2 formülünü kullanabiliriz. n, alel sayısını göstermekte-
dir. 4 çeşit alel olduğuna göre tavşan popülasyonunda 10 farklı
1. 1. 2 ve 4 numaralı bireyler bu hastalıktan etkilenmiştir. 1 ve 3 numa- genotip görülebilir.
ralı bireyler etkilenmemiştir. Genotipleri ise; 2. Koyu gri: CC, CC , CC , CC a
ch
h
1.birey: hh 2.birey: Hh Şinşila: C C , C Ca
ch
ch
ch
3.birey: hh 4.birey: Hh olmalıdır. Açık gri: C C h
ch
h
h
h
2. 1, 3, 5, 6, 9 ve 10 numaralı bireyler kesin Huntington hastası de- Himalaya: C C , C C a
a
ğildirler. Bu kuşaktaki bireylerin torunları olduğuna göre 40 yaşın Albino: C C a
üstündedirler. Bu yüzden 1, 3, 5, 6, 9 ve 10 numaralı bireyler bu 3. Hayır, C aleli C aleline baskın değildir. Bu iki alel arasında
h
ch
belirtilere kesin sahip olmayan çekinik fenotipli bireylerdir. baskınlık yoktur. C aleli C aleline baskın olsaydı tavşan şinşila
ch
h
ch
h
3. 13, 14, 15 ve 17 numaralı bireyler ileride Huntington hastası ola- renkli olurdu. C aleli C aleline baskın olsaydı tavşan himalaya
bilir. Çünkü içi taralı olmayan bireylerden 40 yaşına gelmemiş renkli olurdu. Metinde geçtiği gibi bu alelleri birlikte bulunduran
h
ch
olanlar bu bireylerdir. 40 yaşına geldiklerinde bu hastalığın belir- (C C ) tavşanlar açık gri renkte olmaktadır. Demek ki bu iki alel
tilerini gösterebilirler. arasında baskınlık yoktur.
158