Page 164 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10

CEVAP ANAHTARLARI
5. 8. Ekosistemde her beslenme basamağına aktarılan enerji miktarı
gittikçe azalmaktadır. Bu görselde üreticiden birincil tüketiciye,
14.000/87.400 × 100 = %16; birincil tüketiciden ikincil tüketiciye,
1600/14.000 × 100 = %11; ikincil tüketiciden üçüncül tüketici-
ye, 90/1600 × 100 = %5.6 azalarak enerji aktarımı görülmektedir.
Enerjinin azalması trofik düzey sayısını sınırlamaktadır.
Etkinlik No: 50 - Balon Balıkları
1. Fitoplankton: Üretici
Zooplankton: Birincil tüketici
Karides: İkincil tüketici
Çupra: Üçüncül tüketici
Balonbalığı: Üçüncül tüketici
2. Olası cevap: Balon balıklarının Hint Denizlerindeki doğal düş-
Etkinlik No: 48 - Canlıların Enerji Kaynakları manlarının Akdeniz’de bulunmaması. Küresel ısınma sonucunda
Akdeniz’in yerli türlerinde uygun olmayan ortam koşullarının
1. Siyanobakteri, bitkiler ve yeşil alg fotosentez yapar. Enerji kaynağı oluşması ve savunmasız kalmaları.
güneş ışığıdır. Demir bakterileri ile nitrit ve nitrat bakterileri ke- 3. Olası cevap: “Balon balığının yaşadığı ortamada tetradotoksin
mosentez yapar. Bu canlılar besinlerini üretirken gerekli enerjiyi bulunması, uyarıcı etki yapmıştır. Rekabete girdiği canlıların ya da
inorganik maddelerin okside edilmesiyle sağlarlar. avcı türlerin sayıca çoğaldığını zannedip zehir üretmektedir.” hipo-
2. Sucul ekosistemde kara ekosistemine göre daha fazla oksijen üre- tezini kurabilirim. “Balon balığı rakip türlere karşı zehir üretiyorsa,
tilerek atmosfere verilir. Sucul ekosistemler alan olarak kara eko- rakip türler artarsa zehir üretmeye başlayacaktır.” tahmininde bu-
sistemlerinden fazladır. Dünyada yapılan fotosentezin büyük bir lunurum. Temiz su ile dolu iki ayrı havuzdan birincisine az sayı-
kısmı ışığın suya geçebildiği sucul ekosistemde gerçekleşmektedir. da balon balığı, ikincisine çok sayıda balon balığı koyarım. İkinci
Ayrıca karalardaki ormanlık alanlar azdır. havuzda balıklar daha zehirli hâle geliyorsa hipotezim doğrudur.
3. Bu canlılar hem ototrof hem heterotrof canlılardır. Öglena; ışıklı or- 4. a ve d ifadesi yanlıştır. Ototrof olan canlı grubu, Ç canlısıdır.
tamda fotosentez yaptığı için ototrof, dışarıdan besin alabildiği için
heterotrof beslenir. Sinekkapan, aminoasit sentezi haricinde diğer Enerj İk nc l 3. Trof k
Düzey
Tüket c
besin ihtiyacını ototrof olarak temin eder. Aminoasit ihtiyacını ise m ktarı
heterotrof olarak böceklerden hücre dışı sindirim yoluyla elde eder. Üçüncül 4. Trof k
Tüket c Düzey
4. a)Otçullar: Fil, antilop, tavşan…
b)Etçiller: Aslan, kaplan, timsah… B r nc l 2. Trof k
Düzey
Tüket c
c)Hem etçil hem otçullar: İnsan, domuz, ayı… 1. Trof k
ç)En uzun bağırsak, otçullarda sonra hepçillerde sonra da etçil- Üret c Düzey
lerde bulunur. Çünkü bitkilerdeki selülozun sindirimi zordur.
Otçulların bağırsak boyu uzundur. Bitkilerin kalori değeri ota
göre düşüktür. Yeterli kaloriyi almak için çok ot yemek zorun- A B C Ç Canlı
dadır. Bu yüzden sindirim kanalları büyüktür, bağırsakları
uzundur. Etin kalori değeri yüksektir. Az bir etle bile yeterli Etkinlik No: 51 - Bozkırda Beslenmek
kalori elde edilir. Bağırsağın uzun olması gerekli değildir.
1. En uzun zincire örnek: ada çayı – böcekler – fare – yılan – porsuk
Etkinlik No: 49 - Ekobütçe En kısa zincire örnek: ada çayı – böcekler – yarasa
1. Bitki tarafından soğurulan ışık/bitki yüzeyine düşen güneş ener- 2.
jisi × 100= 1.700.000 /7.000.0000 × 100 = %24.29
Geriye kalan %75.71’i atmosfere ısı enerjisi hâlinde karışarak
madde çevriminde rol oynar. Çakal
2. Üretici yapısındaki enerji/bitki tarafından absorblanan enerji ×
100= 87.400/1.700.000 × 100 = %5.1 dir. Kertenkele
Üretici tarafından kullanılmayan enerji %94.9 dur.
3. 50.450 (ısı olarak kaybedilen) + 22.950 (atık) = 73400 Böcekler
87.400 - 73.400 = 14.000 kJ enerji aktarımı olmuştur.
Diğer bir deyişle ikincil üretim 14.000 kJ/m2dir. Kır Çiçeği
4. b kutucuğunda 180 kJ, c kutucuğunda 35 kJ ve ç kutucuğunda ise Besin piramidinin tabanından tavanına doğru aktarılan enerji
100 kJ enerji kaybı vardır. miktarı azalır. Çünkü her kademedeki canlı, enerjiyi metaboliz-
5. 22.950 + 4600 + 180 + 35 = 27.765 kJ atık içersinde enerji vardır. masında kullanır. Besinlerin bir kısmı sindirilmeden doğaya bıra-
6. 50.450 + 19.200 + 7800 + 1330 + 55 = 78.835 kJ ısı şeklinde kay- kılır. Bir kısmı da ısı enerjisi olarak çevreye yayılır. Her bir trofik
bolmuştur. düzeyden diğerine en fazla %10 oranında enerji aktarılabilir.
7. Bir ekosistemde çürükçül faaliyet olmazsa atık kütlesinde biriken 3. Geyikle beslenen canlılar yani çakal ve dağ aslanı geyik sayısı
mevcut enerji (Bu örnekte 27.765 kJ’dür.) kullanılmadan doğada artacağından olumlu yönde etkilenir. Geyiğin yiyeceği olan kır
kalır. Çürükçüller bu enerjinin 19.300 kJ’ünü doğada madde dön- çiçeği ise olumsuz etkilenir. Geyik sayısı arttığında geyiğin besini
güleri içerisinde ve kendi metabolizmalarında kullanmaktadır. olan kır çiçeği azalır.
Madde çevrimlerinde aksamalara yol açar.

163