Page 171 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
rinin sayısının ve çeşitliliğinin fazla olması, o ülkeye ekonomik 4 Toplum bilinci artırılmalı ve biyolojik çeşitlilik için araştırma-
kazanç sağlar. Biyolojik çeşitlilik, ekosistemleri dengede tutar, cıların bu alanlarda çalışması teşvik edilmeli, habitatı koruma-
gezegeni yaşanabilir hâle getirir, insanların sağlığını, çevreyi ve ya yönelik önlemler alınmalı, yurt dışına çıkış noktalarında bu
ekosistemleri destekler. konularda uzman kişiler çalıştırılmalı, endemik olan türlerin
5. Olası cevap: korunması için o bölgede oturan sakinler ve tur rehberleri eği-
a) İklim değişikliği, kirlenme, doğal kaynakların aşırı kullanımı, tilmelidir.
sürdürülebilir olmayan kaynakların kullanımı ve hızlı nüfus Etkinlik No: 72 - Tohum Gen Bankası
artışı biyolojik çeşitliliğin azalmasına ve türlerin yok olmasına
neden olur. Habitatların yok olması veya zarar görmesi, birçok 1. Tohum kimlik kartı üzerinde yer alabilecek bilgiler aşağıda sıra-
bitki ve hayvan türünün neslinin yok olmasına neden olur. lanmıştır.
b) Daha önce ülkemizde yaşayan Anadolu leoparı, Asya fili, kun- Bitkinin sistematik adı
duz, aslan gibi canlılar şu an ülkemizde yaşamamaktadır ve bu Bitkinin toplandığı tarih
canlıların ülkemizdeki nesli tükenmiştir. Şu an ülkemizde ya- Bitkinin toplandığı yer ( İl, ilçe veya köy ismi)
şayan Akdeniz foku, kelaynak, deniz kaplumbağası, alageyik, Bitkinin toplandığı yerin rakım yüksekliği
boz ayı, kardelen çiçeği ve salep yapımında kullanılan orkide- Bitkinin habitat ismi
ler nesli tükenmek üzere olan canlılardır. Bitki teşhis numarası
6. Olası cevap: Yaşadığım bölgede biyolojik çeşitliliğin korunması 2. Tohumun çimlenebilmesi için tohum içindeki besi dokunun
için alınan önlemler şunlardır: yüksek olması başka bir deyişle kalitesinin yüksek olması gere-
- Canlıların nesillerinin konuma altına alınması için tabiat park- kir. Gen bankasına alınan tohumlardan kaç tanesinin ileride bitki
ları, doğal yaşam alanları oluşturulmuştur. oluşturabileceğinin bilinmesi büyük önem taşır. Yapılacak çim-
- Organik tarımın tercih edilmesi ve insanların bu konularda eği- lenme testi ile ileride bitki verebilecek yüksek kalitede tohumlar
tilmesi sağlanmıştır. seçilmiş olur.
- Çiftçiler; aşırı otlatmanın, bitkilerin aşırı toplanmasının, or- 3. Tohumlar saklanırken, canlılık düzeylerinin en düşük seviyede
manların arazi kazanmak amacıyla tahrip edilmesinin biyolojik olması gerekir. Bunun için tohum içindeki su oranının da en dü-
çeşitlilik açısından olumsuz etkileri konusunda bilinçlendiril- şük seviyede tutulması gerekir. Su oranı % 15’in üzerinde oldu-
miştir. ğunda enzimler aktifleşirler bu nedenle tohumlar içindeki nem
- Kıyı habitatlarının tahrip edilmemesi sağlanmıştır. oranını düşürmek için kurutulur.
- Balıkçılığın ve avlanmanın aşırı ve kontrolsüz yapılması engel- 4. Olası hipotez: İri tohumların çimlenme hızı daha yüksektir.
lenmiştir. Kontrollü deneyin basamakları
- Türlerin korunması ve denetimi için mekanizmalar geliştiril-
miştir. Problem: Tohum büyüklüğü, çimlenme hızını etkiler mi?
7. Olası cevap: Yerel yönetimlere, yaşadığım bölgedeki biyolojik çe- Hipotez: İri tohumların çimlenme hızı daha yüksektir.
şitliliğin korunmasına yönelik önerilerim şunlar olurdu: Tahmin: Tohumların büyüklüğü arttıkça, ağırlığı da artar. Ağır
- Böcek ilacı kullanımının denetim altına alınması, tohumların içindeki besi doku miktarı daha çok olacağı için iri
- Gereğinden fazla gübre kullanımının önlenmesi ve denetim al- tohumlar daha hızlı çimlenir. Küçük tohumların içinde besi doku
tına alınması, miktarı az olacağı için, bu tohumlar yavaş çimlenir.
- Geri dönüştürülebilir plastik, kâğıt, cam gibi atıkların belediye- Kontrol grubu: Küçük tohumlar
lerce toplanarak değerlendirilmesi,
- Yöre halkına yaşadığı çevredeki biyolojik çeşitlilik konusunda Bağımlı değişken: Çimlenme hızı
farkındalık eğitimleri verilmesi, Bağımsız değişken: Tohum büyüklüğü ( İri tohum, küçük tohum)
- Biyokaçakçılığın önlenmesinin ülkemiz için önemi konusunda Deneyin Yapılışı: Deney için küçük ve büyük tohumlar seçilir.
bilinçlendirme çalışmaları yapılması vb. Her iki tohum da farklı saksılara dikilir. Her iki tohum için de
aynı kalitede toprak kullanılır. Tohumların bakımı ve sulaması
Etkinlik No: 71 - Biyoçeşitlilik her iki saksı içinde eşit yapılır.
1. İnsan kaynaklı iklim değişikliği, bilinçsiz avlanma, kentleşme, or- Deney Sonucu: Yapılan deney sonucunda iri tohumlar daha ça-
man yangınları ve tatlı su kaynaklarının tahribi, ekosistemi bozan buk çimlenirse hipotez kabul edilir. Küçük tohumlular daha ça-
sürdürülebilirlikten uzak yaklaşımlar, tür kaçakçılığı ve yabancı buk çimlenirse hipotez ret edilir.
tür istilası, her türlü kirlilik, habitat daralması türleri tehdit eden 5. Bitki türlerinin sıcaklık değişimlerine karşı toleransları farklı
insan kaynaklı faaliyetlerdir. farklıdır. Bazı bitki türleri sahip oldukları genetik yapıların-
2. 1. Öğrencilere küçük yaşlarda doğa eğitimi verilmeli, halk eğitil- dan dolayı kuraklık, don veya zararlı mikroorganizmalara karşı
meli, avcılar eğitilmeli daha dayanıklıdır. Gen bankasında yapılacak DNA izolasyonu
2. Yaban hayatı konusunda farkındalık oluşturucu faaliyetler yapılmalı ve moleküler karakterizasyonu ile bu genlere sahip bitki türleri
3. Yaban hayatının yaşam alanı olan sular, sulak alanlar, bataklık- belirlenebilir. Bu bitkilerin diğer bitki türleri ile çaprazlanması
lar, ormanlar korunmalı sonucunda kalitesi yüksek hibrit (melez) bitkiler elde edilebilir.
4. Habitat bölünmesine yol açan otoban, baraj gibi tesisler ekosis- Bu durum bitki biyoçeşitliliğin korunması ve tarımın sürdürüle-
temi bozmayacak şekilde yapılmalı bilirliğinin sağlanması için büyük önem taşımaktadır.
5. Deri, boynuz, diş vb. için öldürülen hayvanlardan elde edilen
eşyaları kullanmamalı ve kullanımına engel olmak için farkın- Etkinlik No: 73 - Drakula
dalık oluşturulmalı 1. Doğaya en az zarar verecek şekilde bir sıralama yapılarak müca-
6. Petrol ürünleri kullanımını en aza indirilmeli dele edilmelidir. Öncelikle hiç zararı olmayan toplama damaca-
7. Tehdit altındaki türler için özel kurtarma planlar geliştirilmeli. nalarıyla toplanıp öldürülerek (itlaf edilerek) mücadele yapılma-
3. Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve üç kıtanın lıdır. Bu yöntemle başarı sağlanamadığında ikinci sırada samuray
bağlantı noktasında olması, farklı su kaynaklarına sahip olması, arılar kullanılarak biyolojik mücadeleye geçilmelidir. Son olarak
bölgeler arasındaki yükselti farklılığı, iklim farklılığı, toprak çe- kimyasal maddelerden yararlanılarak mücadeleyebaşvurulmalı-
şitliliği, farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olması sayılabilir. dır. Ancak son iki yöntem çevreci bir yaklaşım değildir ve sür-
dürülemez.

170