Page 29 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

13 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Yukarıdaki görselde verilen eşeysiz üreme tipleri ile oluşan canlıların değişen ortam koşullarına
dayanıklı bireyler meydana getireceği görüşüne katılır mısınız? Cevabınızı eşeyli üreme sonucu
oluşan bireylerle kıyaslayarak açıklayınız.

Yönerge Aşağıda verilen soruları metne ve görsele bağlı olarak cevaplandırınız.

4. Deniz yıldızında görülen üreme tipi, canlılarda gelişmişlik düzeyi arttıkça körelmekte; doku ve or- Ali, yaz tatilinde dedesi ile köyde çilek dikecekti.
gan düzeyinde kalmaktadır. Bu özellik, İnsan gibi gelişmiş bir organizmanın hangi organlarında Dedesi Ali’ye : “Diktiğimiz fideleri on beş gün boyunca günde üç kez sulamalıyız. Damlama yöntemi
daha çok gelişmiştir? Sizce başka hangi doku ve organlarda bu özellik olsa faydalı olurdu? Neden- ile sulama yapmamız çilek bitkisinin gelişimini hızlandıracaktır. Sürünücü gövdelerinin ucundaki kü-
leriyle açıklayınız. çük sürgünler, toprağa değdiği zaman kök salacak ve sürgünlerin değdiği yerde yeni bir çilek bitkisi
daha oluşacak.” dedi. Ali dedesine: “Sanki bu çilekler istilacılar gibi her yeri kaplayacaklar. Diğer bit-
kilerden daha hızlı çoğalıyorlar.” dedi. Ali, dedesine çileğin beyaz çiçeklerini gösterdi. Ali: “Dedeciğim
bu çiçekler çileğe mi dönüşecek?” dedi. Dedesi: “Evet yavrum çiçeklerinden tozlaşma ile tohumlar ve
meyve oluşacak. Meyvelerin üzerinde tohumları olacak. Çilek tohumu toprağa dikilince de çilek çıkar.
Fakat tohumunu toprağa dikince büyümesi için zaman geçmesi gerekir. Üstelik tohumdan yetişen çi-
2. Yönerge 5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. lekler bazen daha tatlı bazen de tatsız çilekler verir. Bu durum herhâlde tohumundan kaynaklanıyor.”
dedi. Ali sabırsızlıkla çileklerin kızaracağı günü bekliyordu.
Kamçı Kuyruklu Çöl Kertenkelesi

Kamçı kuyruklu kertenkele türünde erkek birey
yoktur. Yalnız dişiler vardır. Üreme mevsiminde
bazı dişiler erkek rolü üstlenir ve çiftleşme taklidi
yapar. Böylece dişi bireyin yumurtlamasını sağlar.
Mayoz 2’de oluşan yumurta hücresi ile kutup hücre-
si kaynaşır. Bunun sonucunda 2n kromozomlu zigot
oluşur. Zigot, gelişerek yeni bir birey meydana geti-
rir. Bu tip üremede oluşan yavrular da dişidir.

Görsel 2: Kamçı kuyruklu çöl kertenkelesi
5. Eşeysiz üreme gelişmiş yapılı canlılarda da gözlenebilir. Yukarıdaki metinde anlatılan kamçı kuy-
ruklu kertenkele eşeysiz üreme ile yavru meydana getirdiği halde tür içi çeşitlilik görülebilmektedir.
Tek bir atadan oluşmasına rağmen çeşitliliğin nedeni sizce ne olabilir? Diğer eşeysiz üreme tipleriy-
le karşılaştırarak açıklayınız.

6. Kamçı kuyruklu kertenkelede görülen eşeysiz üremenin, arılarda görülen eşeysiz üreme tipi ile
farklı ve benzer yönlerini karşılaştırarak açıklayınız.

Görsel: Çilek ekimi

28
Hazırlayan: D. Figen EMEKSİZ AYRANCI