Page 55 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

26 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Bu hastalık Ahmet'de ortaya çıkar mı? Gerekçesiyle açıklayınız .

Yönerge Kalıtımın genel esasları ile ilgili metni okuyup verilen görseli inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.

3. Canın bir kız kardeşi dünyaya gelecektir. Bu kız çocuğunda CMTX görülme ihtimali nedir? Cinsiyetin belirlenmesini sağlayan kromozomlara
eşey kromozomları yani gonozom denir. Gonozom-
XX XY
lar, insanda X ve Y olmak üzere iki tiptir. X ve Y kro-
mozomları tamamen homolog değildir. Homolog ol-
mayan kısımlarda tek halde bulunan ve farklı
karakterlere etki eden aleller bulunmaktadır.

Gametler X X X Y Eşey kromozomlarının dışında kalan ve bireyin di-
ğer kalıtsal özelliklerini belirleyen genleri taşıyan
kromozomlara vücut kromozomları yani otozom
adı verilir. Otozomlarda aynı kalıtsal karakterle ilgili
olan farklı aleller bir araya geldiğinde, canlının dış
4. Bu hastalığın daha çok erkeklerde görülmesini nasıl açıklarsınız? XX XY XX XY
F: görünüşünde etkisini gösteren alele baskın alel, bas-
kın alelle birlikte olduğunda etkisini gösteremeyen
alele ise çekinik alel denir.
Elif öğretmen, derste soyağaçları konusunu işledikten sonra öğrencilerinden otozomal çekinik kalı-
tım, otozomal baskın kalıtım, gonozomal (X kromozomuna bağlı çekinik kalıtım, Y kromozomuna
bağlı) kalıtım ile ilgili birer soyağacı hazırlamalarını istemiştir.
Doğru hazırlanmış soyağaçlarının her birinden birer örnek olacak şekilde dört tanesini tahtaya çizmiştir.

1. Elif öğretmen, numaralı soy ağaçlarından hangilerinin, kalıtım tipine karar verirken zorlanmıştır?
Cevabınızı gerekçesiyle yazınız.
5. Ali ve Onur hangi önlemleri almalıdır ki bu hastalığın gelecek kuşaklara aktarılmasının önüne
geçebilsinler? 1. SOYAĞACI 2. SOYAĞACI 3. SOYAĞACI 4. SOYAĞACI

6. Siz genetik bir danışman olsanız bu aileye ne gibi tavsiyelerde bulunurdunuz?

2. Üçüncü soyağacının otozomal baskın kalıtım gösterdiği bilindiğine göre diğer soyağaçlarının kalıtı-
mını ne olmalıdır? Cevabınızı tabloyu doldurarak veriniz.

SOYAĞAÇLARI KALITILMA ŞEKLİ
1
2
3
4

54
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI