Page 53 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

25 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Oğuz’un dişi ve erkek tavşanlarının çiftleşmesinden doğacak yavruların genotip ve fenotip ayrışımı nedir?

1. Yönerge Charcot-Marie-Tooth hastalığı (CMT) ile ilgili verilen metni okuyunuz.

3. Erdem’in tavşan eşleştirmesinden doğacak yavrularda kaç farklı fenotip ve genotip görülebilir. Bu
fenotip ve genotipler nelerdir? Aslı, birkaç yıl önce oğlu Ali'deki yürüme bozukluğunu görünce onu doktora götürür. Ali'ye Char-
cot-Marie Tooth denilen ve nadir görülen bir genetik hastalığın teşhisi konulur. Bu hastalık, Ali’nin mo-
tor ve duyu sinirlerini etkileyerek el ve ayak kaslarının zayıflamasına yol açmıştır. Aslı, hemen kardeşi
Sena’yı arayarak yeğeni Onur için genetik test yaptırmasını ister. Onur’da da aynı hastalık tespit edilir.
Aile bu olay üzerine bir genetik danışmana başvurur. Çünkü bu hastalığın nasıl aktarıldığını öğren-
mek ve önlem almak istemektedirler.

4. Oğuz, Erdem ve Selin’in her birinin 100 yavru tavşanı vardır. Bu yavruların kaçının dik kulaklı ol- Genetik danışman, CMT hastalığının birçok tipi olduğunu ve her tipinin farklı şekillerde kalıtım özel-
ması beklenir? liği gösterdiğini söyler. CMT1 tipi otozomal dominant, CMT4 tipi otozomal resesif ve CMTX’in ise X
kromozomuna bağlı çekinik bir genle aktarıldığını açıklar. Ailede akraba evlilikleri olup olmadığını
sorduktan sonra soy ağacını aşağıdaki gibi çıkarır.

Cem l Ay e

5. Bu etkinlik tavşanın kürk rengi için yapılsaydı ve aynı genotip çeşitleri eşleşmiş olsaydı, yavru tav-
şanlardaki fenotip ve genotip çeşidi sayıları aynı mı olurdu? Gerekçesiyle açıklayınız.

Aslı Vel Ahmet Sena Gönen

Onur

Al Merve Fuat

Can
6. Doğacak tavşanlarda hiç dik kulaklılık görülmemesi için kullanılacak çarkıfelekler hangi durumda
olması gerekir? Çizerek gösteriniz.

2. Yönerge Aşağıdaki soruları metin ve soy ağacı bilgilerinden yararlanarak cevaplandırınız.

1. Bu ailede Charcot-Marie-Tooth hastalığının hangi tipi görülmektedir? Gerekçesiyle açıklayınız.

52
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI