Page 58 - Kimya - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 10 28

3. ÜNİTE > Asitler, Bazlar ve Tuzlar Kazanım 10.3.1.1. Asitleri ve bazları bilinen özellikleri yardımıyla ayırt eder.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, İletişim Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi ZERDEÇALIN GÜCÜ 30 dk.
Amacı İndikatörler vasıtasıyla maddelerin asit mi yoksa baz mı olduğunu tespit edebilme Grup
Gerekli Materyaller: Toz zerdeçal, limon tuzu, beyaz sirke, kabartma tozu, karbonat, beyaz renkli bir şampuan, saç kremi,süt, dezenfektan,
sade gazoz, beher, baget, filtre ya da kurutma kâğıdı

1.Yönerge Verilen metni okuyarak deneyi tamamlayınız. Tabloda verilen boşlukları doldurunuz.
Bilindiği üzere asitlerin tadı ekşi, bazlarınki ise acıdır. Ancak birçok kuvvetli asit ya da baz insan sağlı-
ğını olumsuz etkilediği için bu maddeleri tatmak doğru değildir. Asit ya da bazları belirlerken indika-
tör adı verilen maddeler kullanılır. İndikatör, pH aralıklarına göre belirli renkler veren bir maddedir.
Bu etkinlikte zerdeçal tozu kullanılarak yapılan bir indikatörle günlük hayatta sıklıkla kullanılan mad-
delerin asit mi yoksa baz mı olduğuna karar verilecektir. Bunun için aşağıdaki adımları takip ediniz.
Not: Asit, baz ya da nötr tespiti yapacağınız maddelerin beyaz renkli ya da saydam olmasına dikkat
ediniz. Zerdeçal asitlerde ve nötr maddelerde sarı, bazlarda kırmızı renk verir.
• Test edeceğiniz maddelerin asidik mi, bazik mi yoksa nötr mü olduğuna yönelik tahminde bulu-
nunuz. Bunun için aşağıdaki tablodaki uygun kutucuğu işaretleyiniz.

Limon tuzu Asidik Nötr Bazik
Beyaz sirke Asidik Nötr Bazik
Kabartma tozu Asidik Nötr Bazik
Karbonat Asidik Nötr Bazik
Beyaz renkli bir şampuan Asidik Nötr Bazik
Saç kremi Asidik Nötr Bazik
Süt Asidik Nötr Bazik
Dezenfektan Asidik Nötr Bazik
Sade gazoz Asidik Nötr Bazik

• Toz zerdeçalı su ile karıştırarak macun kıvamına getiriniz.
• Oluşan macunu kurutma ya da filtre kâğıdının üstüne düzgünce yayarak kâğıdı kurumaya bırakı-
nız. Kuruyan zerdeçallı kâğıdı ince şeritler hâlinde kesiniz.
• Bir parça limon tuzunu 100 mL’lik bir behere koyunuz. Limon tuzunun üstüne su ekleyiniz ve
karışımı limon tuzu çözünene kadar karıştırınız. Beherin üstüne “limon tuzu” yazınız. Aynı işlemi
kabartma tozu ve karbonat için de ayrı ayrı gerçekleştiriniz.
• 100 mL’lik beş behere ayrı ayrı beyaz renkli bir şampuan, saç kremi, süt, sade gazoz ve dezenfektan
ekleyerek her beherin üstüne içindeki maddenin ismini yazınız.
• Her bir behere zerdeçallı kâğıt şeritlerden daldırınız ve renk değişimini kaydediniz.

Madde Renk Asit Baz Nötr
Limon tuzu
Beyaz sirke
Kabartma tozu
Karbonat
Beyaz renkli bir şampuan
Saç kremi
Süt
Dezenfektan
Sade gazoz

57