Page 251 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 122

3.ÜNİTE > Şiir Kazanım A.1.13: Metinler arası karşılaştırmalar yapar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Değişimin Peşinde 20 dk.
Amacı Kültür, din, dil ve coğrafya değişiminin şiire yansımalarını kavrayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metinleri okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metinler, asıllarına sadık kalınarak alınmıştır.)

1. Metin
Eski Türk Şiiri Günümüz Türkçesi

(…) (…)
ayançan könülin yükünür biz. Sizin önünüzde hürmetkâr gönülle eğiliriz,
alku yirtinçüdeki tınlıglar. Yeryüzündeki bütün canlılar,
alp adalarıntın ozzunlar. Bütün bu büyük tehlikelerden kurtulsunlar,
amrılmış nırvanıg tapzunlar. Nirvana’nın sükununa ersinler.

(…) (…)
Reşit Rahmeti Arat, Eski Türk Şiiri
2. Metin

Divan Şiiri Günümüz Türkçesi
Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü bahâdur Bu İstanbul şehri ki eşsiz ve bedelsizdir
Bir sengine yek-pâre ‘Acem mülkü fedâdur Bir taşına bütün Acem ülkesi fedadır
(…) (…)
Altında mı üstünde midür cennet-i a’lâ Cennetiâlâ üstünde midir altında mıdır
el-Hak bu ne hâlet bu ne hoş âb ü havâdur Gerçekten de bu ne güzel hâl ne hoş su ve havadır
(…) (…)
Câmi’lerinin her biri bir kûh-ı tecelli Camilerinin her biri bir tecelli dağıdır
Ebrû-yı melek andaki mihrâb-ı du’âdur Ondaki dua mihrabı meleğin kaşıdır
Nedim, Divan

1.
Dil, din, coğrafya ve kültürde meydana gelen kapsamlı değişimler dikkate alınarak Türk ede-
biyatı; İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatı, İslamiyet’in etkisi altındaki Türk edebiyatı ve Batı
etkisinde gelişen Türk edebiyatı olmak üzere üç döneme ayrılmıştır. Edebî dönemleri kesin çizgi-
lerle birbirinden ayırmak oldukça güçtür. İslam etkisindeki Türk şiiri ile Budizm ve Manihaizm
etkisindeki Türk şiiri aynı dönemde ürün vermeye devam etmiştir. Bununla birlikte bu dönemler
bize Türk edebiyatının hâkim kolunun aktığı yatağı göstermektedir.

Verilen şiirleri karşılaştırarak şiirlerde dikkatinizi çeken dil, din, coğrafya ve kültür değişimi ile ilgili
verileri tabloya yazınız.

Dil Din

Kültür Coğrafya

249
Hazırlayan: Abdulhakim KILINÇ