Page 255 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 124

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.1: Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Metinde Kelime-Bağlam İlişkisi 30 dk.

Amacı Efsanenin anlatımında seçilen kelime ve kelime gruplarının metne katkısını belirleyebilmek. Bireysel
Gerekli Materyaller: TDK Türkçe Sözlük, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Obruk
Vaktiyle, bizim köyün yakınında Obruk diye bir mahalle varmış. Dedelerimizin, ninelerimizin zama-
nında bir gün, bu mahallede bir haneye Hızır Dede gelmiş ve hanenin kapısını çalmış:
“Ev sahibi, ev sahibi! Bana bir parça yiyecek bir şeyler verin, bana bir hayrınız yok mu?” demiş.
Hane sahibi gelinin de beşiğinde çocuğu varmış. Çocuğum ağlayacak diye kalkmış, gocaya bir şey ver-
memiş. Dede’ye:
“Verecek bir şeyim yok!” demiş. Hızır Dede de:
“Yok mu gızım?” diye tekrar sormuş. Gelin tekrar:
“Yok!” deyince Hızır Dede:
“İnşallah yağ ola goyulasın, obruk ola oyulasın, suyun içilsin de balığın yenmesin!” demiş.

Dede bu sözleri söyler söylemez kaybolmuş. O mahalle de aynı anda bir obruk olup oyulmuş. Şimdi
hâlâ oranın balığı yenmez. Derde derman olarak vücudunda bir kaşıntısı olanlara şifa olsun diye o
sudan içirilir. Hâlâ perşembe geceleri, o obruğun yerinden gelinin beşik sesi ile ninni sesleri duyulur:
“Beğ babası gelir Şam’dan,
Bebeğin beşiği çamdan,
Yuvarlandı düştü damdan,
Beğ babası gelir Şam’dan
Nenni yavrum, nenni guzum,

Gapıya gelen Hızır’ımış da,
Biz bilemez imişiz,
Biz bu bedduaya nasıl uğramışız?..
Nenni dudum, nenni guzum…”

Selçuk Üniversitesi Türk Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi Arşivi 1852/A numaralı dosya.
Derleyen: Mustafa DURDU. Derleme Yeri: Çumra’nın Apa köyü.

Kelime Dağarcığı:
obruk: İçinde su biriken çukur yer, doğal kuyu.

253