Page 261 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 127

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.2: Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönem ile ilişkisini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi İyiliğin Dili Çeç Dağı 20 dk.

Amacı Metinden hareketle türü ortaya çıkaran sosyal yapının farkına varabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Çeç Dağı
Çeç kelimesinin ne manaya geldiğini belki hepimiz bilmeyiz; ama “Arpa, buğday çeç olur / Güzeller
güleç olur.” türküsünü dinlemeyenimiz yok gibidir.
Çeç kelimesinin en güzel manası, ona en yakışanı, bence şu olabilir: Çiftçinin kavurucu yaz güneşinin
altında, alnından damlayan ter daneleri.

Nevşehir’in Avanos ilçesinde, halkın Çeç Dağı adını verdiği bir tepe vardır. Bunun üzeri, anlattıklarına
göre bir masa üzeri kadar düzdür. “Hiç, üzeri düz olan dağ da olur muymuş?” demeyiniz. Elbette olur.
Hem, hikâyesi bu oluşu ne güzel anlatıyor.
Vaktiyle çiftçinin biri ekinlerini harmanladıktan sonra kurttan kuştan, hırsızlardan korumak için bü-
yük bir yığın hâline getirir. Kendisi de başında beklemeye başlar. Mal bu, “canın yongası” demişler.
Ama herkesin öyle çok malı yok ki saklasın. Fakiri var, yoksulu var.

Bir gün biri çıkar gelir çiftçinin karşısına. Fakirdir, yoksuldur. Biraz buğday ister çiftçiden. Belki o koca
yığından alındığı belli olmayacak kadar az bir buğday... Ama çiftçi hiç oralı olmaz. Üstelik fakir köylü-
sünü bir güzelce de azarlar, sonra da kovar.

Fakirin dili yok ki bir şeyler söylesin, taş yürekli kalbi yok ki kötü laflar etsin. Dediği sadece “Allah, seni
de buğdayını da taş yapsın!”
Bugün Çeç Dağı adı verilen burada, dikkatlice bakılırsa, ayrıca insana, orağa, yabaya benzer taş parça-
larının olduğu görülür. Merhametsiz çiftçi bütün varlığı ile birlikte taş olmuştur.
Saim Sakaoğlu, 101 Anadolu Efsanesi

Kelime Dağarcığı:
çeç: Tahıl yığını. dane: Kuş yemi.

1. Çeç Dağı efsanesinde anlatılan olayın ortaya çıktığı dönemin sosyal yaşantısı ile ilgili neler söylene-
bilir?

259